«Η Μαίρη βάζει διαρκώς τον αντίχειρά της στο στόμα και κάνει πιπίλα. Έχουμε προσπαθήσει να της κόψουμε αυτήν τη συνήθεια, όμως δεν καταφέρνουμε τίποτα. Ακόμα και οι συγγενείς μας της κάνουν εμμέσως την παρατήρηση πως είναι ολόκληρο κορίτσι πια για να έχει πιπίλα…» λέει απεγνωσμένη η μητέρα ενός κοριτσιού τεσσάρων χρόνων. «Πραγματικά, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Να τη μαλώσουμε; Αναρωτιόμαστε μήπως δεν είναι χαρούμενη, μήπως δεν της δείχνουμε αρκετή αγάπη και προσοχή. Ό,τι κι αν κάνουμε, όμως, η Μαίρη μάς κοιτάζει με τα όμορφα ματάκια της και συνεχίζει απτόητη».
Γιατί συμβαίνει αυτό;

Eίναι γνωστό ότι, στον πρώτο χρόνο της ζωής τους, περίπου τα μισά βρέφη πιπιλάνε το δάχτυλό τους ως αποτέλεσμα μιας βασικής ανάγκης να «βυζαίνουν», που ξεκινά προτού ακόμη έρθουν στον κόσμο. Ωστόσο, η έντασή της ποικίλλει από μωρό σε μωρό.
Aπό την άλλη, παρατηρούμε ότι αρκετές μητέρες, για διάφορους λόγους, σταματούν νωρίς να θηλάζουν τα παιδιά τους ή βιάζονται να απομακρύνουν το μπουκάλι, αμέσως μόλις αντιληφθούν ότι ο νεαρός βλαστός τους δεν πεινάει πια. Mερικά βρέφη, όμως, νιώθουν ακόμη την ανάγκη να «βυζαίνουν», παρά το γεγονός ότι έφαγαν αρκετά. Tα μωρά αυτά ικανοποιούν αυτή την ανάγκη τους «πιπιλώντας» τα δάχτυλά τους ή βάζοντας κάτι στο στόμα τους, όπως το σεντονάκι τους, μια κουβερτούλα ή ένα ζωάκι. Aυτή η ανάγκη σταδιακά, όσο μεγαλώνει το παιδί, ελαττώνεται. Ωστόσο, κάποια παιδιά συνεχίζουν να «κάνουν πιπίλα», όχι απαραιτήτως επειδή νιώθουν την ανάγκη, αλλά επειδή ανακαλύπτουν ότι αυτό τα παρηγορεί όταν είναι κουρασμένα ή στενοχωρημένα, όταν αισθάνονται λίγο κακοδιάθετα ή νιώθουν πως οι γονείς δεν ασχολούνται μαζί τους. Όμως, αυτή η συνήθεια, ειδικά αν χρονίσει, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα δόντια των παιδιών.
Πότε το παιδί βάζει το δάχτυλο στο στόμα

Λίγο προτού πάει για ύπνο. Σ’ αυτή την περίπτωση, ίσως είναι κουρασμένο, και αυτός είναι ένας τρόπος να χαλαρώσει. Δοκιμάστε να το βάζετε για ύπνο λίγο πιο νωρίς.
Όταν έχετε επισκέψεις. Ίσως νιώθει παραμελημένο και παρηγορείται με τον δικό του, οικείο τρόπο. Bοηθήστε το να προσαρμοστεί με τους επισκέπτες στο σπίτι, αφιερώνοντάς του περισσότερη προσοχή.
Όταν το έχετε μαλώσει, το πιπίλισμα του δαχτύλου είναι ίσως ο τρόπος που διαθέτει για να ηρεμήσει από την ένταση που νιώθει.
Όταν δεν ασχολείστε μαζί του όσο το ίδιο έχει ανάγκη, με αποτέλεσμα να αναζητά παρηγοριά στη δακτυλολειχία. Αυτή το ανακουφίζει. Η λύση είναι απλή: αφιερώστε λίγο χρόνο για να κάνετε κάποια πράγματα μαζί του.
Τι θα πρέπει να γνωρίζετε

Δεν χρειάζεται ν’ ανησυχείτε, ακόμα κι αν θεωρείτε ότι το παιδί σας έχει «μεγαλώσει» –είναι δηλαδή τριών τεσσάρων χρόνων– και εξακολουθεί να βάζει το χέρι στο στόμα και να κάνει πιπίλα.
Μην προσπαθήσετε να το αναγκάσετε να σταματήσει, χρησιμοποιώντας περιορισμούς ή βάζοντας κάποια ουσία με δυσάρεστη γεύση στο δάχτυλό του, όπως συνήθως σας συμβουλεύουν οι γνωστοί σας. Όλα αυτά δεν θα φέρουν κανένα αποτέλεσμα. Eίναι βέβαιο ότι απλώς θα νιώσει ακόμα πιο άσχημα και η επιθυμία του να πιπιλάει το δάχτυλό του θα αυξηθεί περισσότερο από πριν.
Προσπαθήστε να του εξηγήσετε για ποιον λόγο θα ήταν καλό να σταματήσει να το κάνει (επειδή μπορεί να μεταφέρει με τα χέρια του μικρόβια στο στόμα του, επειδή έτσι κρύβει το χαμόγελό του κ.λπ.).
Παρατηρήστε σε ποιες περιπτώσεις το παιδί σας βάζει το δάχτυλό του στο στόμα.
Ρωτήστε το αν θα ήθελε να σταματήσει και συμφωνήστε μαζί, ή και σε συνεργασία με την παιδαγωγό στον παιδικό σταθμό, το πώς και το πότε. Μπορείτε π.χ. να ορίσετε ως ημέρα διακοπής, ή έστω ελάττωσης του πιπιλίσματος, ένα Σαββατοκύριακο, τα γενέθλιά του, τη γιορτή του, την Πρωτοχρονιά κ.ο.κ.
Tα περισσότερα παιδιά θα ξεπεράσουν αυτήν τη συνήθεια μόνα τους.
Aν το παιδί συνεχίζει το πιπίλισμα ενώ έχει κλείσει τα πέντε του χρόνια, ίσως είναι χρήσιμο να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.

 Γράφει η

Αλεξάνδρα Καππάτου

ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος