Οι μικροί μας φίλοι θέλουν μεγάλη φροντίδα- Τους την δίνετε;

Από την αρχαιότητα τα κατοικίδια ζώα αποτελούσαν καλό σύντροφο του ανθρώπου. Με το πέρασμα των χρόνων αυξάνεται συνεχώς η ανάγκη στον σύγχρονο άνθρωπο να έχει κοντά του και μέσα στο σπίτι του ένα σκύλο ή μία γάτα. Αυτή η «συμβίωση» όμως δεν είναι μια απλή υπόθεση γιατί δημιουργεί μία σειρά υποχρεώσεων απέναντι στους φίλους μας.

Σήμερα  θα αναφερθούμε στα πρώτα στάδια προσοχής που πρέπει να δείξουν οι ιδιοκτήτες των τετράποδων από τη στιγμή που ζουν μαζί τους σε συνεργασία με τον κτηνίατρο, και περιλαμβάνει τους εμβολιασμούς και τον αποπαρασιτισμό τους.

Εμβολιασμός

Τα ζώα συντροφιάς θα πρέπει να προστατεύονται από μια σειρά λοιμογόνων παραγόντων οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν τη ζωή και την υγεία τους και να μεταδοθούν και στον άνθρωπο. Γι’αυτό είναι πάρα πολύ σημαντική η ανοσοπροφυλαξή τους που επιτυγχάνεται με την παθητική και ενεργητική ανοσοποίηση.   Η πιο σημαντική μορφή παθητικής ανοσίας είναι εκείνη που παρέχεται από τα αντισώματα που περιέχει το μητρικό γάλα, που προστατεύουν το κουταβάκι ή το γατάκι σας κατά τις πρώτες 8-12 εβδομάδες της ζωής του.     Μετά αναλαμβάνει η ενεργητική ανοσοποίηση η οποία επιτυγχάνεται με την  χρήση  εμβολίων.

Το χρονοδιάγραμμα ενός εμβολιακού προγράμματος μπορεί να διακριθεί στη φάση των πρωτοεμβολιαζόμενων ζώων για την αρχική εγκατάσταση ανοσίας και στη φάση που τα ζώα δέχονται αναμνηστικούς εμβολιασμούς για την διαχρονική εξασφάλιση της ανοσίας.

Ο πρώτος εμβολιασμός του σκύλου και της γάτας μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ηλικία των 6 με  8 εβδομάδων και ακολουθείται από περιοδικούς εμβολιασμούς μέχρι την ηλικία των 16 ή 14 εβδομάδων αντίστοιχα.

Από εκεί και μετά το ζώο σας θα ακολουθήσει τους επαναληπτικούς εμβολιασμούς με βάση το εμβολιακό πρόγραμμα που θα καθορίσει ο κτηνίατρος σας.

Τα ενήλικα ζώα εμβολιάζονται μια με δύο φορές το χρόνο για όλη τη διάρκεια της ζωής τους.  Ακόμα κι αν υιοθετήσατε τον τετράποδο φίλο σας σε μεγάλη ηλικία, δεν είναι ποτέ αργά να τον εμβολιάσετε, καθώς υπάρχουν ασθένειες όπως η λεπτοσπείρωση και η νόσος Carre , στις οποίες είναι ευάλωτα και τα ενήλικα ζώα.

Η διαμόρφωση ενός εμβολιακού προγράμματος θα πρέπει να γίνεται σε εξατομικευμένη βάση για κάθε ζώο, μετά την εκτίμηση ενός συνόλου παραγόντων με κυριότερους την ηλικία, τον τρόπο ζωής του ζώου και την ενδεχόμενη παρουσία παθολογικών καταστάσεων ύστερα από την υποχρεωτική κλινική εξέταση του ζώου που θα πραγματοποιήσει ο υπεύθυνος κτηνίατρος.

Εμβόλια Σκύλου

Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται συνήθως στο σκύλο είναι τα εξής:

-Εμβόλιο ενάντια στην Παρβοεντερίτιδα (τύφο του σκύλου),ίσως  η πιο σοβαρή και συχνή μολυσματική ασθένεια του σκύλου που προσβάλλει κατά κύριο λόγο τα κουτάβια και μεταδίδεται με τα κόπρανα των άρρωστων σκύλων. Πρόκειται για ιογενή γαστρεντερίτιδα και εμφανίζεται με πυρετό, έντονη και δύσοσμη διάρροια, μερικές φορές αιμορραγική, και έντονους εμετούς που οδηγούν το ζώο σε αφυδάτωση, κατάπτωση ακόμα και τον θάνατο. Τα προσβεβλημένα ζώα αποβάλλουν τον ιό ακόμα και για ένα χρόνο ο οποίος είναι εξαιρετικά ανθεκτικός.

-Εμβόλιο ενάντια στη Νόσο του Carrè (μόρβα του σκύλου).Πρόκειται για νόσο που προκαλείται από ιό και μεταδίδεται αερογενώς από τα εκκρίματα των άρρωστων σκύλων. Προσβάλλει κυρίως κουτάβια 3-6 μηνών με κύρια συμπτώματα: ρινικό έκκριμα, επιπεφυκίτιδα, βήχα και αργότερα διάρροια, εμετό, ανορεξία. Τα ανεμβολίαστα ζώα που επιζούν της νόσου συχνά εμφανίζουν προβλήματα όπως οφθαλμικές βλάβες, επιληπτικές κρίσεις, ακόμα και παράλυση. Τα νευρολογικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με καθυστέρηση ακόμα και μερικών μηνών. Όταν εμφανιστούν η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Ο ιός μπορεί να προσβάλλει και ενήλικα ζώα που δεν είναι σωστά ή και καθόλου εμβολιασμένα προκαλώντας σοβαρά νευρικά συμπτώματα.

-Εμβόλιο κατά της Λοιμώδους Ηπατίτιδας του σκύλου, ασθένειας που προσβάλλει  κύρια το συκώτι αλλά προκαλεί σοβαρές βλάβες και στα υπόλοιπα εσωτερικά όργανα . Η οξεία μορφή της νόσου είναι σε θέση να προκαλέσει το θάνατο του ζώου σε διάστημα 24-36 ωρών.

-Εμβόλιο κατά της Λεπτοσπείρωσης. Αποτελεί ένα λοιμώδες νόσημα των ζώων που προσβάλλει και τον άνθρωπο (ζωοανθρωπονόσος). Συνήθως ο σκύλος μολύνεται από ακάθαρτα νερά ή από τα ούρα άλλων μολυσμένων ζώων (συνήθως ποντικών). Τα συμπτώματα αρχίζουν ξαφνικά και περιλαμβάνουν πυρετό, κατάπτωση, εμετό, ανορεξία, ίκτερο και αιμορραγική γαστρεντερίτιδα. Η νόσος μπορεί να  προκαλέσει μόνιμες βλάβες σε νεφρούς και ήπαρ. Το εμβόλιο πρέπει να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, ενώ σκύλοι που εκτίθενται σε περιβάλλον αυξημένου κινδύνου θα πρέπει να εμβολιάζονται ανά 6 μήνες.

-Εμβόλιο κατά της Λύσσας. Αποτελεί ένα ιογενές νόσημα του κεντρικού νευρικού συστήματοςֹ που προσβάλλει ζώα και άνθρωπο και απαντάται σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου.

Η νόσος μεταδίδεται με το δήγμα ζώου που πάσχει από λύσσα ή έχει μέσα του τον ιό της λύσσας, χωρίς όμως να νοσεί και εμφανίζεται με νευρολογικά, αναπνευστικά και γαστρεντερικά συμπτώματα.    Στις χώρες που δεν εφαρμόζεται συστηματικός αντιλυσσικός εμβολιασμός των σκύλων και των άλλων κατοικίδιων ζώων, τα κρούσματα της λύσσας είναι αρκετά. Αντίθετα στις χώρες εκείνες που εμβολιάζονται όλα τα κατοικίδια ζώα, η νόσος εντοπίζεται μόνο σε διάφορα άγρια ζώα, και τα ανθρώπινα κρούσματα σε αυτές είναι πολύ λιγότερα.

Η χώρα μας λόγω της επανεμφάνισης της νόσου πριν από τρία χρόνια στην βόρεια Ελλάδα διενεργεί προληπτικούς εμβολιασμούς στις αλεπούδες από αέρος , που αποτελούν και την δεξαμενή του ιού ενώ για τα κατοικίδια ζώα συντροφιάς με βάση την ορθή προληπτική ιατρική, η ελληνική νομοθεσία καθιστά υποχρεωτικό τον ετήσιο αντιλυσσικό εμβολιασμό για τους σκύλους και για τις γάτες.

-Εμβόλιο ενάντια στον κορωναϊό του σκύλου. Παρουσιάζεται σε ζώα νεαρης ηλικίας μέχρι 8-12 μηνών  με κύριο σύμπτωμα την διάρροια και γαστρεντερικές διαταραχές .

Τα παραπάνω αποτελούν τα συνιστώμενα εμβόλια, απαραίτητα για κάθε σκύλο.  Υπάρχουν όμως μερικές κατηγορίες σκύλων οι οποίοι, λόγω των συνθηκών ζωής και του περιβάλλοντος στο οποίο εκτίθενται, έχουν ανάγκη από επιπλέον προστασία ενάντια σε ορισμένες ακόμη νόσους:

-Εμβόλιο κατά της Λοιμώδους Τραχειοβρογχίτιδας του σκύλου.

Είναι προαιρετικό.  Η λοιμώδης τραχειοβρογχίτιδα είναι γνωστή και σαν «βήχας του κυνοτροφείου», επειδή παρατηρείται συνήθως σε χώρους όπου φιλοξενείται μεγάλος αριθμός σκύλων και είναι ιδιαίτερα μεταδοτική από ζώο σε ζώο με κύριο σύμπτωμα τον παροξυστικό βήχα.

Ο συνωστισμός, η κακή διατροφή, ο κακός αερισμός, οι ακραίες τιμές θερμοκρασίας κι οι ακατάλληλες εγκαταστάσεις είναι οι παράγοντες που προδιαθέτουν την εκδήλωση της.  Η ασθένεια αυτή είναι αυτοπεριοριζόμενη, δηλαδή μόνος του ο οργανισμός την περιορίζει και την εξαφανίζει μέσα σε χρονικό διάστημα το πολύ 40 ημερών. Όμως, αν το ζώο είναι νεαρής ηλικίας ή πάσχει από άλλη ασθένεια, τότε ενδέχεται να υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές.   Εάν το κουτάβι σας ταξίδεψε πρόσφατα, φιλοξενήθηκε σε χώρο με πολλούς σκύλους ή ήρθε σε επαφή με σκύλο που παρουσίαζε παρόμοια συμπτώματα, είναι σκόπιμο να το εμβολιάσετε.

-Εμβόλιο κατά της Λεϊσμανίασης του σκύλου.

Είναι προαιρετικό και λειτουργεί ως ένα ακόμα προληπτικό όπλο κατά της σοβαρής αυτής ασθένειας του σκύλου. Διαφέροντας από τα εμβόλια της κλασσικής ιατρικής, το εμβόλιο της λεϊσμανίασης , γίνεται σε σκύλους άνω των 6 μηνών , ορολικά εξετασμένους και αρνητικούς για το νόσημα, και έχοντας στο δυναμικό του πρωτεϊνες του παρασίτου Leishmania διεγείρει την χυμική ανοσία του σκύλου συμβάλλοντας έτσι στην αμυνα του οργανσμού να καταπολέμήσει το νόσημα.

Εμβόλια Γάτας

Ο εμβολιασμός της γάτας είναι εξίσου σημαντικός με αυτόν του σκύλου, αν και πολλοί ιδιοκτήτες δυστυχώς δε δίνουν ιδιαίτερη σημασία. Στην πραγματικότητα, ακόμα και αν η γάτα σας ζει αποκλειστικά μέσα στο διαμέρισμα, έχει ανάγκη από εμβόλια. Τα εμβόλια που γίνονται στη γάτα βοηθούν στην πρόληψη των παρακάτω ασθενειών:

-Εμβόλιο κατά της Λοιμώδους Ρινοτραχειίτιδας της γάτας, νόσημα που χαρακτηρίζεται από φτέρνισμα, στοματικά έλκη, ρινικό έκκριμα, επεφυκίτιδα, πυρετό και ανορεξία. Στην περίπτωση της χρόνιας μορφής, τα αναπνευστικά προβλήματα είναι μη αναστρέψιμα. Η θεραπεία είναι αμφίβολης έκβασης, ενώ η πρόληψη θεωρείται σημαντική, ιδιαίτερα σε χώρους όπου συνωστίζεται μεγάλος αριθμός ζώων.

-Εμβόλιο ενάντια στον Καλυκοϊό, ο οποίος εμπλέκεται στο σύμπλεγμα των νοσημάτων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος της γάτας.

-Εμβόλιο κατά της Πανλευκοπενίας (γαστρεντερίτιδα της γάτας), ασθένειας σοβαρής και πολύ συχνά θανατηφόρας για τα μικρά γατάκια. Χαρακτηρίζεται από γαστρεντερικού τύπου συμπτωματολογία οξείας μορφής (εμετός, πόνος στην κοιλιακή χώρα, έντονη αφυδάτωση)

-Εμβόλιο κατά της Λύσσας. Στη χώρα μας ο ετήσιος εμβολιασμός κατά της λύσσας είναι υποχρεωτικός και για τις γάτες.

Τα παραπάνω εμβόλια επιβάλλονται να πραγματοποιηθούν λόγω της σοβαρότητας των νοσημάτων που προλαμβάνουν με βάση τις κλινικές τους εκδηλώσεις. Υπάρχουν και προαιρετικά εμβόλια που ενδείκνυνται σε  μερικές κατηγορίες γάτων λόγω ιδιαίτερων συνθηκών ζωής και  περιβάλλοντος όπως:

-Εμβόλιο ενάντια στην Ιογενή Λευχαιμία της γάτας.  Η μετάδοση του ιού  γίνεται μέσω των ρινικών εκκριμάτων και του σάλιου του άρρωστου ζώου. Οι γάτες που έχουν πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους ή που έρχονται σε επαφή με άλλες γάτες που ζουν ελεύθερες, βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, συνεπώς ο εμβολιασμός τους κρίνεται απαραίτητος. Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί μόνο αφού γίνει το ειδικό τεστ για να επιβεβαιωθεί πως το ζώο δε νοσεί.

-Εμβόλιο κατά της Λοιμώδους Περιτονίτιδας. Πρόκειται για μια ιογενή νόσο που μεταδίδεται μέσω των απεκκρίσεων  προσβεβλημένων ζώων.

-Εμβόλιο ενάντια στην Χλαμυδίαση της γάτας, η οποία προκαλεί επεφυκίτιδα και ρινίτιδα.

Θα πρέπει να σημειώσουμε πως μετά από κάθε εμβολιασμό, σε οποιαδήποτε ηλικία και αν πραγματοποιηθεί, υπάρχει η μικρή πιθανότητα να εμφανιστούν ήπια συμπτώματα όπως ανορεξία, ληθαργικότητα, υπνηλία που διαρκούν για μία έως δύο μέρες το πολύ, χωρίς κανένα κίνδυνο για το ζώο, ενώ πολύ σπάνια παρατηρούνται αλλεργικές αντιδράσεις.

Αποπαρασιτισμός

Ένα άλλο πολύ σημαντικό κομμάτι της προληπτικής ιατρικής για τα ζώα συντροφιάς και μέλημα ενός ιδιοκτήτη για την καλή τους υγεία, αποτελεί και η απαλλαγή τους από μικροοργανισμούς που παρασιτούν στο σώμα τους , ο λεγόμενος αποπαρασιτισμός ή αποπαρασίτωση. H ύπαρξη πολλών παρασίτων σε κάποιο ζωϊκό οργανισμό προκαλεί παθολογικές καταστάσεις με συμπτώματα όπως αδυναμία, αναιμία, κακή θρεπτική κατάσταση, κακή όψη τριχώματος, ενώ σε προχωρημένες και πιο ειδικές καταστάσεις, ανάλογα με το όργανο που έχει προσβληθεί, παρατηρείται ληθαργικότητα, ακόμα και ο θάνατος του ζώου.  Όταν το παράσιτο ζει στην εξωτερική επιφάνεια του ζώου(σκύλου-γάτας) λέγεται εξωπαράσιτο, ενώ αν ζει μέσα στο σώμα του λέγεται ενδοπαράσιτο.

Ενδοπαράσιτα

Τα ενδοπαράσιτα του σκύλου και της γάτας είναι πάρα πολλά και ανήκουν σε διαφορετικά είδη. Πολλά από αυτά έχουν τη μορφή σκουληκιών και ζουν κυρίως μέσα στο έντερο, γι αυτό και ονομάζονται εντερικά παράσιτα. Κάποια ενδοπαράσιτα, όπως το νηματέλμινθο, μπορεί να γίνει επικίνδυνο για τους ανθρώπους, ενώ κάποια είδη ταινίας μπορεί να μεταδοθούν στον άνθρωπο. Αν η συγκέντρωση των παρασίτων είναι μεγάλη μπορεί να προκληθούν διάφορα συμπτώματα με κύριο τη διάρροια. Επίσης ο εχινόκοκκος είναι ένα από τα εντερικά παράσιτα, που μπορεί να μεταδοθεί και στον άνθρωπο. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι όταν τρώμε άπλυτα λαχανικά και χόρτα που έχουν μολυνθεί από κόπρανα μολυσμένου σκύλου, ο οποίος έχει προηγουμένως καταναλώσει ωμά εντόσθια ζώου.

Στις ενδοπαρασιτώσεις πρέπει να δίνουμε στο σκύλο και στη γάτα αντιπαρασιτική αγωγή, η οποία είναι ανάλογη του είδους του ζώου, του βάρους, της ηλικίας και ασφαλώς του περιβάλλοντος διαβίωσης του. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία αντιπαρασιτικών φαρμάκων σε μορφή ενέσεων, πόσιμων υγρών και χαπιών. Τα αντιπαρασιτικά φάρμακα πρέπει να χορηγούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου. Η αποπαρασιτική αγωγή αρχίζει από τον πρώτο μήνα της ζωής του σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με το φαρμακευτικό προϊόν που χρησιμοποιείται. Ο απαρασιτισμός των ζώων πρέπει να γίνεται για όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Εξωπαράσιτα.

Τα πιο κοινά εξωπαράσιτα του σκύλου και της γάτας, όπως ψύλλοι, τσιμπούρια, κουνούπια, σκνίπες, ψώρα, ψείρες μπορούν να προσβάλλουν τα ζώα σας ανεξάρτητα από το πόσο καθαρό και υγιές είναι το τρίχωμα τους. Στη χώρα μας όλα τα εξωπαράσιτα βρίσκονται σε αφθονία, και έτσι είναι πραγματικά πολύ εύκολο να βρεθούν και στο ζώο  μας, μιας και βρίσκονται παντού στο περιβάλλον. Γενικά οι μεγάλες θερμοκρασίες ευνοούν τον ανεξέλενκτο πολλαπλασιασμό τους. Εκτός από την προφανή ενόχληση που προκαλούν στο σκύλο, και στη γάτα, μπορεί να δημιουργήσουν και μια σειρά με επιπρόσθετα και ανεπιθύμητα προβλήματα, όπως η μετάδοση της ερλιχίωσης και της πιροπλάσμωσης (γίνεται από τσιμπούρια) , της διροφιλαρίωσης (από κουνούπια) και της λεϊσμανίωσης (από σκνίπες) που αποτελούν σημαντικά και θανατηφόρα νοσήματα. Επίσης μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές δερματίτιδες.

Για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των εξωπαράσιτων χρησιμοποιούνται αντιπαρασιτικά φάρμακα σε διάφορες μορφές όπως ειδικές αντιπαρασιτικές αμπούλες, χάπια , spray, περιλαίμια, ειδικά σαμπουάν,  σκόνες  κλπ.  Η εξωπαρασίτωση γίνεται τους θερμούς μήνες, από τον Μάρτιο έως τον Οκτώβριο, ενώ τα τελευταία χρόνια με την κλιματική αλλαγή συνίσταται η αποπαραίτωση να διαρκεί όλο τον χρόνο.Η προστασία του σκύλου και της γάτας μας από τα εξωπαράσιτα, θεωρείται μια από τις βασικές και πρωταρχικές φροντίδες, λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που συνήθως προκαλούνται από την  παρουσία τους.

Γράφει η

Βιολέττα Ηλιοπούλου

Κτηνίατρος ΑΠΘ