Search
Home

Χτίζεται από όταν είμαστε ακόμα μωρά και είναι η βάση για όσα πετυχαίνουμε αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε όσα δεν πάνε όπως θα θέλαμε. Τι μπορούμε να κάνουμε όμως αν η δική μας αυτοεκτίμηση δεν είναι όσο ανεπτυγμένη θα θέλαμε;

Η αυτοεκτίμηση είναι η αντίληψη που διαμορφώνουμε για τις ικανότητες, τις δυνατότητές μας κ.λπ. και στην ουσία τη σχέση με τον εαυτό μας μια και είναι η στάση που υιοθετούμε απέναντί του. Η υγιής αυτοεκτίμηση, δηλαδή η ρεαλιστική άποψή μας γύρω από αυτά, μας βοηθάει να έχουμε θετική στάση απέναντι στα πράγματα, να βάζουμε στόχους και να προσπαθούμε να τους επιτύχουμε αλλά να μην αντιμετωπίζουμε την πιθανή αποτυχία με ηττοπάθεια και γενικά να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Έχοντας αναπτύξει την αυτοεκτίμησή μας έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας, καταφέρνουμε να χειριζόμαστε αποτελεσματικά τις δυσκολίες και είμαστε αυτόνομοι καθώς και υπεύθυνοι αλλά όχι υπερβολικά αυστηροί απέναντι σε εμάς τους ίδιους.

Η υγιής αυτοεκτίμηση ενισχύει την ψυχική μας ισορροπία και έτσι εκτός του ότι μάς εξασφαλίζει καλή σχέση με τον εαυτό μας, μάς εξασφαλίζει και καλές σχέσεις με τους γύρω μας.

Έχει φανεί ότι τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτυγχάνουν τους στόχους τους, είναι πιο αισιόδοξα και δημιουργικά, έχουν ικανοποιητική προσωπική και κοινωνική ζωή, είναι πιο γενναιόδωροι προς τους άλλους και πιο αγαπητοί και επιλύουν πιο αποτελεσματικά τα όποια προβλήματα.

Αντίθετα, όσοι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν περισσότερες ανασφάλειες, να αισθάνονται πιο μόνοι και να έχουν φτωχότερη αλληλεπίδραση με τους άλλους, να κλείνονται στον εαυτό τους, να μην αντέχουν την κριτική κ.οκ. Επίσης δυσκολεύονται κατά τη λήψη αποφάσεων, διερωτώνται συχνά για την αυταξία τους και για τη γνώμη του περίγυρού τους, έχουν περισσότερο άγχος και απογοητεύονται εύκολα, είναι πιο ασταθείς συναισθηματικά και ψυχολογικά, εστιάζουν στα αρνητικά, έχουν χειρότερο ύπνο, ανθυγιεινές συνήθειες, λάθος εικόνα για την εμφάνισή τους κ.λπ.

Πώς χτίζεται

Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας ξεκινά να εδραιώνεται από τον πρώτο χρόνο της ζωής μας. Η σχέση με τους γονείς μας και η παρακίνηση που δεχόμαστε από το άμεσο περιβάλλον μας όσο μεγαλώνουμε για να αναπτύξουμε την αυτονομία και τις δυνατότητές μας είναι τα θεμέλια για μια γερά χτισμένη αυτοεκτίμηση. Φυσικά οι επιρροές που δεχόμαστε αργότερα από τον περίγυρό μας, σχολικό, φιλικό, εργασιακό, κοινωνικό επίσης παίζουν ρόλο.

Έτσι την αυτοεκτίμησή μας μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά η βία κάθε είδους (λεκτική, σωματική, ψυχολογική), οι υπερβολικές απαιτήσεις των γονιών μας, η έντονη κριτική, τα “τέλεια” κοινωνικά πρότυπα (επιτυχημένοι επαγγελματίες και οικογενειάρχες, όμορφες και έξυπνες γυναίκες που προλαβαίνουν σπίτι και δουλειά κ.ο.κ.), η αποδοχή μας από τον σύντροφό μας κ.λπ. Αυτό σημαίνει ότι η αυτοεκτίμησή μας ναι μεν καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό όσο είμαστε ακόμα παιδιά όμως έχει μία δυναμική και παραμένει εν εξελίξει καθόλη τη ζωή μας. Γι’ αυτό πρέπει να φροντίζουμε να την καλλιεργούμε συστηματικά.

Ενισχύστε την σε 8 βήματα

– Σταματήστε να έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας. Κάνετε πάντα το καλύτερο που μπορείτε αλλά μη βασανίζεστε για να επιτύχετε κάτι που είναι πέρα από τις δυνατότητές σας ειδικά όταν το κάνετε για τους λάθος λόγους (επειδή π.χ. το κάνουν κι άλλοι κι όχι επειδή μπορεί να προσφέρει κάτι ουσιαστικό σ’ εσάς). Εννοείται ότι πρέπει να έχετε στόχους αλλά μην πέφτετε κατευθείαν στα βαθιά. Φροντίστε να είναι όσο το δυνατόν πιο επιτεύξιμοι. Μπορείτε να βάζετε μικρότερους στόχους κάθε φορά ή να “σπάτε” έναν μεγαλύτερο σε βήματα. Και αποδεχτείτε πώς και η αποτυχία είναι μέσα στο πρόγραμμα. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας και μην αυτοτιμωρείστε αν δεν τα καταφέρετε.

-Αποδεχτείτε ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές δυνατότητες, ταλέντα και ανάγκες. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τα θετικά σας στοιχεία και να εστιάσετε σε αυτά και όχι σε όσα νιώθετε ότι υστερείτε. Ή αν αυτό στο οποίο “υστερείτε” σας είναι τόσο σημαντικό, επιδιώξτε να το κατακτήσετε με τη βοήθεια κάποιου γνώστη, σταδιακά και μέχρι το σημείο που μπορείτε χωρίς να ζορίζεστε.

-Σταματήστε να μην κάνετε πράγματα που θα θέλατε επειδή ντρέπεστε. Αν π.χ. ντρέπεστε να χορέψετε όταν βγαίνετε επειδή θεωρείτε ότι δεν είστε καλοί, δοκιμάστε να το κάνετε ακόμα και με “κίνδυνο” να σας σχολιάσουν. Κι ακόμα κι αν γίνει αυτό, προσπαθήστε να μην του δώσετε παραπάνω διαστάσεις από τις πραγματικές. Αν π.χ. δείτε ότι δεν τα καταφέρνετε και δεν αντέχετε την έκθεση στους άλλους, σκεφτείτε να ξεκινήσετε μαθήματα χορού κ.λπ. ώστε την επόμενη φορά να το κάνετε με περισσότερη αυτοπεποίθηση. Η αίσθηση ότι κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν ή έστω ότι προσπαθούμε είναι ισχυρός παράγοντας αυτοεκτίμησης.

-Προσπαθήστε να περιορίσετε την επιρροή “τοξικών” ανθρώπων στη ζωή σας. Αν π.χ. έχετε έναν άσπονδο φίλο που επί χρόνια υποσκάπτει την αυτοπεποίθή σας, απομακρυνθείτε όσο μπορείτε. Ή αν ο σύντροφός σας σάς υποτιμά, ξεκαθαρίστε το τοπίο διεκδικώντας τον σεβασμό που σας αξίζει κ.ο.κ. Προτιμήστε και επιδιώξτε να συναναστρέφεστε με ανθρώπους που σας εκτιμούν και δε σας υποβιβάζουν σε κάθε επίπεδο της ζωής σας.

-Καλλιεργήστε την προσωπικότητά σας. Διαβάστε, γυμναστείτε, δείτε ταινίες, αποκτήστε χόμπι, ταξιδέψτε, γνωρίστε καινούργιους ανθρώπους… Η αυτοβελτίωση είναι ίσως η καλύτερη επένδυση που μπορείτε να κάνετε.

-Σταματήστε να μιλάτε αρνητικά για τον εαυτό σας. “Δεν μπορώ να κάνω αυτό”, “είμαι τελείως άχρηστη” κ.λπ. είναι εκφράσεις που καλό είναι να εκλείψουν από το λεξιλόγιό σας ακόμα κι αν τις λέτε “για πλάκα”. Αντίθετα, ξεκινήστε να επαινείτε τον εαυτό σας όταν πετυχαίνετε κάτι ή ακόμα και όταν προσπαθείτε για κάτι. Μπορείτε επίσης να καθιερώσετε μία μίνι αυτοεπιβράβευση για αυτές τις περιπτώσεις (π.χ. να αγοράσετε κάτι όμορφο, να πάτε μια εκδρομή κ.λπ.)

-Γίνετε πιο γενναιόδωροι. Δηλώστε συμμετοχή σε μια εθελοντική δράση, δώστε πράγματα που δε χρειάζεστε πια σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, κάντε μια ωραία έκπληξη στους φίλους σας… Τέτοιου είδους -φαινομενικά μικρές αλλά στην ουσία μεγάλες- πράξεις μάς κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα για τον εαυτό μας, πιο περήφανοι και πιο γεμάτοι.

-Αποκτήστε υγιεινές συνήθειες. Η γυμναστική, η σωστή διατροφή και γενικά η φροντίδα του εαυτού μας μπορούν να μας βοηθήσουν να τονώσουμε την αυτοεκτίμησή μας καθώς συμβάλλουν και στην καλύτερη εξωτερική μας εικόνα αλλά και στη σωματική και ψυχική μας εκτόνωση και ισορροπία.

Από την

Αλεξάνδρα Καππάτου,

Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο