Το ημερολόγιο του WWF για την πρώτη εναέρια καταγραφή δελφινιών στην Ελλάδα

Μια σημαντική σύγχρονη εναέρια έρευνα συμμετείχε ο Υπεύθυνος των Θαλάσσιων Προγραμμάτων στο WWF Ελλάς Γιώργος Παξιμάδης και η οποία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας τον περασμένο μήνα.  Βασικό αντικείμενο  της ήταν η εναέρια καταγραφή του πληθυσμού των κητωδών, όπως είναι οι φάλαινες και τα δελφίνια, που κολυμπούν στις ελληνικές θάλασσες, και συγκεκριμένα στο Β. Αιγαίο.

Στο ημερολόγιο που αφορά στην έρευνα, καταγράφει με λεπτομέρεια την κάθε μέρα καθώς και όλα όσα είδαν και παρατηρησαν.

Το όνομά μου είναι Γιώργος Παξιμάδης, είμαι Υπεύθυνος των Θαλάσσιων Προγραμμάτων στο WWF Ελλάς και ασχολούμαι με θέματα βιώσιμης αλιείας και με προγράμματα που αφορούν την προστασία θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων στη χώρα μας. Με άλλα λόγια, μελετώ τον μαγευτικό κόσμο της θάλασσας και συμβάλλω στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την καταγραφή των παραγόντων που απειλούν τη βιωσιμότητα της θαλάσσιας πανίδας & χλωρίδας. Οι δράσεις όμως που με συναρπάζουν είναι αυτές που εστιάζουν στην εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης αυτών των απειλών, σε συνεργασία πάντα με τις τοπικές κοινωνίες, τους αλιείς, δημόσιους, αλλά και ιδιωτικούς φορείς.

Στο πλαίσιο αυτό, πριν από περίπου ένα μήνα –στα τέλη Ιουνίου- συμμετείχα σε μια σύγχρονη εναέρια έρευνα που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας, και η οποία είχε ως βασικό αντικείμενο την εναέρια καταγραφή του πληθυσμού των κητωδών, όπως είναι οι φάλαινες και τα δελφίνια, που κολυμπούν στις ελληνικές θάλασσες, και συγκεκριμένα στο Β. Αιγαίο. Μέχρι σήμερα, καμία αντίστοιχη έρευνα δεν έχει πραγματοποιηθεί από αέρος στις ελληνικές θάλασσες για την καταγραφή των μοναδικών αυτών ειδών κι αυτό είναι που δίνει στην ενέργεια αυτή μοναδικό ενδιαφέρον!

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το WWF Ελλάς και το ιταλικό ερευνητικό ινστιτούτο Tethys Research Institute, με την υποστήριξη του WWF Βελγίου. Απώτερος στόχος ήταν η καταγραφή του πληθυσμού των κητωδών και η μελέτη του κατά πόσο οι αλιευτικές δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή επηρεάζουν ή όχι την επάρκεια τροφής για τους πληθυσμούς δελφινιών. Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος του WWF Ελλάς για τη Βελτίωση του αλιευτικού στόλου γρι-γρι της Καβάλας, απώτερος στόχος του οποίου είναι η περιβαλλοντική πιστοποίηση αλιείας MSC για πρώτη φορά στη Μεσόγειο.

Η όλη εμπειρία ήταν μοναδική, τόσο από επιστημονικής και τεχνικής άποψης, όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Γι’ αυτό τον λόγο, αποφάσισα να κρατώ σημειώσεις για κάθε μέρα της έρευνας.

Ημέρα 1^η – Τετάρτη 28 Ιουνίου 2017, 21:52

Επιτέλους! Η πρώτη μέρα της έρευνας έφτασε, μετά από σχεδόν 2 μήνες εντατικής προετοιμασίας. Το αεροσκάφος με το οποίο θα υλοποιήσουμε την καταγραφή έφτασε χθες με τη δύση του ηλίου στο αεροδρόμιο της Αλεξανδρούπολης, από την Ιταλία, με μια ανεφοδιασμού στην Κέρκυρα και με πτήση πάνω από τον Όλυμπο. Είναι ένα 6-θέσιο Partenavia P68 εξοπλισμένο με 2 θολωτά παράθυρα (bubble windows) επιτρέποντας στους ερευνητές να έχουν πολύ καλή ορατότητα και συνεπώς, μια άμεση αντίληψη των ειδών που κολυμπάνε εκείνη την ώρα στη θάλασσα.

Το ειδικό αεροσκάφος που συμμετείχε στην έρευνα

Οι αδειοδοτήσεις, η προμήθεια των απαραίτητων καυσίμων (2 τόνοι!) και η όλη η διαδικασία που έπρεπε να ακολουθηθεί προκειμένου να φτάσουμε στη σημερινή ημέρα ήταν απαιτητική, αλλά ευτυχώς όλα πήγανε καλά! Για ακόμα μια φορά, οι συνεργασίες και η ομαδική δουλειά έδωσαν απέδειξαν ότι αποδίδουν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Η επίσημη έναρξη της έρευνας θα γίνει αύριο. Σήμερα τα ξημερώματα πετάξαμε δοκιμαστικά για 2 ώρες πάνω τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Σαμοθράκης, ενώ δεν θα μπορούσαμε να ζητήσουμε καλύτερες καιρικές συνθήκες (μόλις 1-2 μποφώρ). Μέσα σε μόλις 2 ώρες συναντήσαμε πανέμορφα ρινοδέφλινα και περίπου 15 χελώνες καρέτα-καρέτα. Ανυπομονώ να ξημερώσει το αύριο!

Ημέρα 2^η – Πέμπτη 29 Ιουνίου 2017, 22:35

Η πτήση σήμερα ξεκίνησε στις 8.30 το πρωί, λίγο πιο αργά απ’ ό,τι συνήθως, με 1 μποφώρ περίπου, και κινηθήκαμε δυτικά και νότια της Θάσου.

Η περιοχή που καλύψαμε κατά τη 2^η μέρα της έρευνας

Ζούμε σε μια πραγματικά πανέμορφη χώρα και οι θάλασσές μας από ψηλά αποκαλύπτουν την τόση αφθονία με την οποία είναι προικισμένη η ελληνική φύση. Συναντήσαμε ζωνοδέλφινα, αλλά και ένα κοπάδι με 26 σταχτοδέλφινα με 3 μικρά- οι Ιταλοί ερευνητές παραδέχτηκαν πως δεν έχουν καταγράψει ξανά μεγαλύτερο κοπάδι- αλλά και σαλάχια και φεγγαρόψαρα! Ευτυχώς, τα τοπία και τα είδη που καταγράψαμε από ψηλά μας έκαναν τα ξεχάσουμε για λίγο την αφόρητη ζέστη που είχε μέσα στο αεροσκάφος. Όπως μας εξήγησε από την αρχή ο πιλότος, το αεροσκάφος δεν διαθέτει κλιματιστικό για να παραμείνει ελαφρύ και να μπορεί να δεχτεί όσο το δυνατόν περισσότερα καύσιμα.

Τα δελφίνια που συναντήσαμε από αέρος

Ενόψει της αυριανής ημέρας, κάναμε ανεφοδιασμό με τα απαραίτητα καύσιμα, είδαμε τις καιρικές προβλέψεις, ενώ οργανώσαμε με τους Ιταλούς ερευνητές τα σχέδια πτήσης των επόμενων ημερών. Ήταν μια πραγματικά γεμάτη μέρα.

Η ερευνητική ομάδα & εγώ μέσα στο αεροσκάφος

Ημέρα 3^η – Παρασκευή 30 Ιουνίου 2017, 21:03

Σήμερα κινηθήκαμε προς Στρυμωνικό Κόλπο και καλύψαμε όλη την περιοχή μεταξύ Αγίου Όρους, Καβάλας και Θάσου. Από κάποια φάση και μετά είχαμε την απόλυτη, ιδανική για αυτή την έρευνα άπνοια, με 0 μποφώρ. Όλα συναινούσαν με τις ανάγκες της έρευνάς μας! Το Θρακικό ήταν βασικά μία μεγάλη λίμνη με απίστευτη ηρεμία… Στα δυτικά συναντηθήκαμε με ένα φοβερό κοπάδι με 26 ζωνοδέλφινα, ενώ είδαμε πολλούς ξιφίες και χελώνες. Μάλιστα, στον δρόμο προς την επιστροφή μας προς το αεροδρόμιο, ξαναείδαμε τα χθεσινά σταχτοδέλφινα!

Ανάμεσα σε αυτά, είδαμε αρκετές φορές ρινοδέλφινα, ξιφίες, χελώνες και σαλάχια, αλλά και πολύ ψάρι, μπάλες από μικρά πελαγικά (γαύρος και σαρδέλα) που προσπαθούν να προστατευθούν σε σχηματισμό από τις επιθέσεις των γλάρων. Ο τόπος φαίνεται να είναι ευλογημένος χάρη σε όλα τα θρεπτικά υλικά που φέρνουν τα ποτάμια και ο Βόσπορος.

Το Θρακικό σε απόλυτη ηρεμία…

Υ.Γ. Δυστυχώς, ο καιρός μέσα στις επόμενες δύο μέρες φαίνεται να χαλάει, με ανέμους που αναμένεται να μας εμποδίσουν τις διαδρομές μας. Μάλλον θα αναγκαστούμε να επανασχεδιάσουμε τις πτήσεις των επόμενων ημερών για να προλάβουμε να καλύψουμε την περιοχή και να ολοκληρώσουμε την έρευνα πριν χαλάσει ο καιρός.

Ημέρα 4^η – Σάββατο 1 Ιουλίου 2017, 23:07

Ο καιρός χαλάει απότομα από αυτή τη Δευτέρα και πλέον μόνη μας έγνοια είναι να ολοκληρώσουμε την έρευνα και ουσιαστικά, να συμπτύξουμε πτήσεις και δουλειά 3-4 ημερών σε μόλις 2 ημέρες. Αν και δύσκολο, δεν υπάρχουν εναλλακτικές, αφού δεν είναι σε καμία περίπτωση εφικτό να αναβάλλουμε το υπόλοιπο της έρευνας για αργότερα μέσα στον μήνα. Είναι απαραίτητο να πιεστούμε χρονικά αν θέλουμε στο τέλος να έχουμε αξιόπιστα στοιχεία και να πούμε πως ο σκοπός της έρευνας επιτεύχθηκε.

Ωστόσο, όταν πετάς και συναντιέσαι με όλα αυτά τα υπέροχα πλάσματα του θαλάσσιου κόσμου, ξεχνάς όλες τις σκέψεις και τις αγωνίες! Χθες καλύψαμε την περιοχή από τη μέση του Θρακικού έως τη Σαμοθράκη και τα σύνορα με Τουρκία. Και πάλι ρινοδέλφινα, αλλά και μία φοβερή ανακάλυψη – αφότου γυρίσαμε και αρχίσαμε να κοιτάμε τις φωτογραφίες. Αυτά που νομίζαμε σήμερα ότι ήταν ζωνοδέλφινα (2 κοπάδια) τελικά ήταν κοινά δελφίνια. Τα κοινά δελφίνια είναι κοινά… μόνο κατ’ όνομα. Πληθυσμοί τους συναντώνται όλο και πιο σπάνια στη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια. Νιώσαμε τεράστια χαρά και οι προσπάθειές μας απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερο νόημα.

Αύριο είναι η τελευταία μας ημέρα. Να δούμε τι μας επιφυλάσσει..

Κοινά δελφίνια

Ημέρα 5^η / Τελευταία ημέρα έρευνας– Κυριακή 2 Ιουλίου 2017, 22:12

Καταφέραμε και τελειώσαμε την έρευνα! Καλύψαμε όλο το Β. Αιγαίο για 2^η φορά σήμερα.

Αύριο, οι προβλέψεις για κακοκαιρία δεν μας άφησαν πολλά περιθώρια και δεν θέλαμε να ρισκάρουμε.

Θέα μέσα από το αεροσκάφος

Για να πετύχουμε αυτό, κάναμε 4,5 ώρες πτήσης, ξεκινώντας από τον Στρυμονικό Κόλπο και προς το Άγιο Όρος, έως και ανατολικά της Σαμοθράκης. Η θάλασσα πάλι λάδι, και μέχρι την τελευταία διαδρομή… απογοήτευση μεγάλη, γιατί είχαμε δει μόνο 1 ρινοδέλφινο, ξιφίες, τόνους, χελώνες, σαλάχια και φεγγαρόψαρα. Κανένα άλλο δελφίνι, από τα τόσα που είχαμε συναντήσει τις προηγούμενες ημέρες… Κι όμως! Λίγο πριν την προσγείωσή μας, κυριολεκτικά μας αποχαιρέτησαν 2 μεγάλα κοπάδια από 48 και 30 ζωνοδέλφινα!

Το κοπάδι από τα σταχτοδέλφινα

Σαν αποτέλεσμα; Μέσα σε μόλις 5 ημέρες ερευνών, είχαμε την τύχη να καταγράψουμε και τα 4 διαφορετικά είδη δελφινιών που κολυμπάνε στις ελληνικές θάλασσες!

Μόλις ολοκληρώθηκε η έρευνα, οι συμμετέχοντες ξεκίνησαν τη μελέτη όλων των στοιχείων που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της πενθήμερης αυτής έρευνας. Τα τελικά στοιχεία και τα συνολικά συμπεράσματα αναμένεται να δημοσιοποιηθούν έως τέλος του έτους, οπότε και θα έχουμε την πρώτη τόσο ολοκληρωμένη εικόνα της αφθονίας των δελφινιών του Β. Αιγαίου.wwf.gr