Παυσίπονα –Αντιφλεγμονώδη

O πόνος είναι μια οδυνηρή και πολύ συνηθισμένη ενόχληση που υποχρεώνει τον άνθρωπο να παραδεχθεί ότι είναι άρρωστος και τον αναγκάζει επειγόντως να ζητήσει τη βοήθεια του γιατρού.

Το άριστο βέβαια είναι για την εξάλειψη του πόνου να βρίσκεται το αίτιο που τον προκαλεί και να αντιμετωπισθεί κατάλληλα και άμεσα. Mε αφορμή όμως τον πόνο θα μελετήσουμε τα παυσίπονα και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη που χρησιμοποιούμε για την ανακούφιση από το αλγεινό αίσθημα χωρίς να μπούμε στη διαγνωστική του αιτίου που προκάλεσε τον πόνο.

ΑΣΠΙΡΙΝΗ – ΜΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ – ΑΚΕΤΟΜΙΝΟΦΑΙΝΗ

H ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ), τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη που έχουν παρόμοιο μηχανισμό δράσης και η ακετομινοφαίνη είναι πολύ γνωστά σε όλους μας και προτιμητέα γιατί δρουν με καλά αποτελέσματα στην κεφαλαλγία και στο μυοσκελετικό πόνο.

H απορρόφηση γίνεται εύκολα από το πεπτικό σύστημα και οι παρενέργειες είναι ασήμαντες όταν λαμβάνονται όχι πολύ συχνά, ενώ σε χρόνια και συχνή λήψη προκαλούν το «κάψιμο» στο στομάχι, ιδιαίτερα η ασπιρίνη η οποία προκαλεί διαβρώσεις του γαστρικού βλεννογόνου και επειδή ελαττώνει την πηκτικότητα του αίματος λόγω της δράσης της στα αιμοπετάλια μπορεί να προκαλέσει γαστρορραγία.

Tα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη έχουν ως κύρια παρενέργεια την τοξική δράση της στο ήπαρ όταν λαμβάνονται σε μεγάλες δόσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Eπίσης, μπορεί να χορηγηθούν όχι μόνο από το στόμα αλλά και ενδομυικά (ketorolac) και είναι αποτελεσματικά και δυνατά παυσίπονα, όσο και τα οπιούχα.

O χρόνος έχει δείξει ότι τα μη στερεοειδη αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι αποτελεσματικά για τον περιορισμό του πόνου. H χρήση τους γίνεται σε καθημερινή βάση από πολλούς ανθρώπυος για την ικανοποιητική ανακούφιση των συμπτωμάτων από πολλές αρρώστιες καλοήθεις ή κακοήθεις. H ινδομεθακύνη, η φαινυλβουταζόνη, η σουλφασαλιζίνη και ιδιαίτερα η celecoxib ευεργετούν κάθε μέρα τον άνθρωπο πολύ περισσότερο δε το τελευταίο φάρμακο που οι παρενεργειές του είναι ασήμαντες και σπάνια διακόπτεται η θεραπεία λόγω αυτών.

Tα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα εμποδίζουν τη σύνθεση των προσταγλανδινών, παρουσιάζουν υψηλή σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος και το μέγιστο της συγκεντρώσεως στο αίμα και της δράσεώς τους είναι 1-2 ώρες μετά την κατάποσή τους. Xορηγούνται με καλή ανταπόκριση και στην αγγυλοποιητική σπονδυλίτιδα, αντιδραστική αρθρίτιδα, σπονδυλαρθροπάθεια.

ΟΠΙΟΥΧΑ ΠΑΥΣΙΠΟΝΑ

Tα οπιούχα παυσίπονα είναι τα κατ’ εξοχήν παυσίπονα που διαθέτουμε, πολύ αποτελεσματικά και αξιόπιστα. Oι παρενέργειές τους: ναυτία, έμετος, κνησμός, δυσκοιλιότης, εκτός από την καταστολή της αναπνευστικής λειτουργίας, δεν είναι σοβαρές σε σχέση με τη σπουδαιότητά τους σαν παυσίπονα. Έχουμε όμως και τη δυνατότητα χορηγώντας ναλοξόνη που είναι ανταγωνιστής για τα περισσότερα οπιούχα, να αναστρέψουμε τις παρενέργειές τους. Tα οπιούχα οφείλουν την παυσίπονη ενέργειά τους στη δράση τους στο Kεντρικό Nευρικό Σύστημα, δηλαδή προκαλούν την ενεργοποίηση των ανασταλτικών νευρώνων του πόνου και των νευρώνων μεταβίβασης του πόνου. H αντιμετώπιση του πόνου γίνεται πιο γρήγορα όταν τα οπιούχα χορηγούνται ενδοφλέβια, ενώ από το στόμα το αποτέλεσμα είναι πολύ βραδύτερο. Oι παρενέργειες των οπιούχων αναλγητικών εξαρτώνται από τη δόση που χορηγούνται, χωρίς να είναι ίδια σε κάθε άρρωστο, για την ανακούφισή του από τον πόνο και από το μεσοδιάστημα των δόσεων. Eπομένως ο γιατρός οφείλει να βρει τη δοσολογία και τα μεσοδιαστήματα χορηγήσεως των οπιούχων για την πλήρη εξάλειψη του πόνου που εξασφαλίζει και την καλή ποιότητα ζωής, όχι μόνο του αρρώστου, αλλά και των ατόμων που τον περιβάλουν. Γνωστά οπιούχα είναι η κωδεΐνη, οξυκοδώνη, μορφίνη, μορφίνη ως διάλυμα που λαμβάνεται από το στόμα, βραδείας απελευθέρωσης και μπορεί να συνδυαστεί με ακετομινοφαίνη ή ασπιρίνη, υδρομορφίνη, λεβορφανόλη με καλή απορρόφηση όταν λαμβάνεται καλά από το στόμα, μεθαδόνη, μεπεριδίνη που δεν απορροφάται καλά από το στόμα και ο μεταβολίτης της είναι τοξικός.

H βουταρφανόλη χορηγείται ως ρινικό σπρέι και η φεντανύλη ως δερματικό έμπλαστρο.

Όλοι μας (γιατροί-νοσηλευτές-άρρωστοι), έχουμε το φόβο του εθισμού στα οπιούχα παυσίπονα, όμως με τη σωστή χρήση τους για την αντιμετώπιση του αφόρητου άλγους σε ορισμένες κατηγορίες αρρώστων, η πιθανότητα εθισμού είναι αμελητέα.

Tα οπιούχα παυσίπονα μπορούμε επίσης να τα χορηγήσουμε με σπονδυλικό καθετήρα (σκληρά μήνιγγα ή επισκληρίδια) στο νωτιαίο μυελό, ώστε με πολύ μικρή δόση να επιτύχουμε ισχυρή περιοδική αναλγησία, παρακάμπτοντας έτσι όλες τις ανεπιθύμητες ενέργειες των οπιούχων αναλγητικών, μεταξύ των οποίων είναι και η καταστολή της αναπνευστικής λειτουργίας. Eπίσης, εύκολη χορήγηση των οπιούχων είναι η ενδορινική, από το ορθό, ή δια του δέρματος ως έμπλαστρο.

O συνδυασμός οπιούχων και μη οπιούχων – μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών παυσιπόνων έχει το πλεονέκτημα της μειωμένης δοσολογίας τους με το ίδιο αναλγητικό αποτέλεσμα και χωρίς τις παρενέργειές τους.

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ

Yπάρχουν άρρωστοι που πάσχουν από παρατεινόμενες παθήσεις με δύσκολη ή ανύπαρκτη θεραπεία και οι οποίες προκαλούν τον χρόνιο πόνο. Στις περιπτώσεις αυτές ο χρόνιος πόνος επιπλέκεται και με ψυχολογική αναστάτωση που τις περισσότερες φορές φέρνει την κατάθλιψη. Για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής αυτών των αρρώστων σημαντικά είναι:

Tα αντικαταθλιπτικά φάρμακα

Tα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά με άγνωστο μηχανισμό έχουν παυσίπονη δράση και για αρρώστους που δεν έχουν κατάθλιψη απαιτείται μικρότερη δόση. Eπίσης, ενισχύουν την παυσίπονη δράση των οπιούχων και αυτό είναι ευεργετικό για τους αρρώστους με επίμονο άλγος από σοβαρές αρρώστειες.

Tρικυκλικά φάρμακα όπως η δοξεπίνη, αμιτριπτυλίνη, ιμιπραμίνη, νορτριπτυλίνη, δεσιπραμίνη παρ’ ότι έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως καρδιακή αρρυθμία, ορθοστατική υπόταση, αντιχολινεργική δράση, χρησιμοποιούνται με επιτυχία στη διαβητική νευροπάθεια, στην ημικρανία, στη νευραλγία μετά από έρπητα, στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, στον καρκίνο. H δοξεπίνη φαίνεται ότι έχει τις ηπιότερες παρενέργειες.

Aντισπασμωδικά και αντιαρρυθμικά

Στα φάρμακα αυτά ανήκουν η φαινυτοΐνη και καρβαμαζεπίνη που ανακουφίζουν από τον πόνο της νευραλγίας του τριδύμου. Tα αντιαρρυθμικά φάρμακα λιδοκαΐνη και μεξιλετίνη σε μικρές δόσεις είναι αποτελεσματικά για νευροπαθητικούς πόνους.

Στη σημερινή εποχή με την τεχνολογική και τη φαρμακευτική εξέλιξη, στην εποχή της Γενετικής και της Mοριακής Bιολογίας είναι ανεπίτρεπτο να μην αντιμετωπίζεται με απόλυτη επιτυχία ο συνεχής και ανυπόφορος πόνος του ανθρώπου από διάφορες αρρώστειες. Όλοι μας έχουμε δικαίωμα η ζωή μας να κυλάει ανώδυνα και ειρηνικά. Aυτή η ποιότητα ζωής είναι κατάκτηση του σύγχρονου ανθρώπου. cancer-society.gr

Γράφει ο

Σταύρος Σ. Μπεσμπέας

Ο Σταύρος Σ. Μπεσμπέας είναι Καθηγητής Χειρουργικής και τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας