Οι Φάροι Σύρου και Άνδρου στους Σημαντικούς φάρους παγκοσμίως

 Ο φάρος είναι ένα σχεδόν παγκόσμιο σύμβολο της ασφάλειας και της καθοδήγησης που για χρόνια βοηθούσε τους ναυτικούς να βρουν το δρόμο για το σπίτι τους.
Οι φάροι στην Ελλάδα θεωρούνται από τους σημαντικότερους και αποτελούν από τα σημαντικότερα σύγχρονα μνημεία, καθώς αντικατοπτρίζουν τη θέση που κατείχε η χώρα μας στην παγκόσμια ναυτική ιστορία.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο στην ιστορία του ελληνικού φαρικού δικτύου αποτελούν οι πέτρινοι παραδοσιακοί φάροι.
Παρά το γεγονός ότι σταδιακά η νέες τεχνολογίες τους «εκτοπίζουν», εξακολουθούν σε πείσμα των καιρών να αποτελούν επικά μνημεία στην ανθρώπινη επινοητικότητα και τη δική τους αντοχή.

Μέχρι σήμερα 46 εξ αυτών έχουν χαρακτηριστεί με αποφάσεις του τότε υπουργείου Πολιτισμού, ως Νεώτερα Διατηρητέα Ιστορικά Μνημεία.
Φάρο ονομάζουμε τον πυρσό που χρησιμεύει στην πελαγοδρομία και την ακτοπλοΐα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Φάρων. Η πρώτη αναφορά σε φωτοβόλο ναυτιλιακό βοήθημα περιέχεται στο Ομηρικό έπος και δικαιολογεί την χρήση ναυτιλιακών πυρσών στις ελληνικές θάλασσες από την αρχαιότητα.

Οι παλαιότεροι φάροι που κατασκευάστηκαν στον ελλαδικό χώρο ήταν οι φάροι της Ιονίου Επτανησιακής Πολιτείας (κάστρο Κέρκυρας 1822, Βαρδιάνοι 1824, Λευκίμη 1825 Λάκκα 1825 Μαντόνας 1825) και άλλοι εννέα φανοί που κατασκευάστηκαν από τους Άγγλους, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο ελληνικό φαρικό δίκτυο με την ένωση της Ιονίου Επτανησιακής

Ιδιαίτερα σημαντικός παγκοσμίως θεωρείται Ο Φάρος της Σύρου. Παρ όλα αυτά ο Φάρος της Σύρου συνεχίζει να βρίσκεται σε απίστευτη αδράνεια και μαρασμό και κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει καμία προσπάθεια να αναγνωριστεί η ιστορική και αρχιτεκτονική του άξια.
Ο πέτρινος Φάρος στο Γαϊδουρονήσι, απέναντι από την είσοδο του λιμανιού, είναι έργο του Ι. Ερλάχερ. Η κατασκευή του άρχισε το 1834 και η λειτουργία του σταθεροποιήθηκε στα 1844-47.  Ο μνημειώδης χαρακτήρας του – έχει ύψος οικοδομής 29,5 μέτρα και από τη θάλασσα 68,3 μ. δεν δικαιολογείται από τη λειτουργία του, αφού δεν είναι φάρος ακρωτηρίου.  Συνδέεται με την πρώτη περιοδεία του βασιλιά Όθωνα στα νησιά του Αιγαίου το 1833 και την επιθυμία των Ερμουπολιτών να τονίσουν τη σημασία του λιμανιού και να κατοχυρώσουν τη θέση του στο εθνικό πλαίσιο. Ήταν ο πρώτος φάρος με περιστρεφόμενο μηχανισμό στο Αιγαίο. Μαζί με τον φάρο των Σπετσών (1837), ανήκει σε ιδιαίτερο τύπο φάρων, με το φαρόσπιτο σε ισόγειο κτίσμα. Το μέγεθος και η εμβέλεια του τροφοδότησαν για χρόνια τη λαϊκή αφήγηση, ότι η λάμψη του διακρινόταν ακόμη και από τη Σμύρνη.

Στην Ελλάδα ο εμπνευστής και αρχιτέκτονας του φαρικού Ελληνικού δικτύου είναι ο Συριανός Στυλιανός Λυκούδης που εμπνεύστηκε και μετά από απίστευτα προβλήματα αρνήσεις και τις συνηθισμένες ελληνικές αρνητικές ιδιαιτερότητες κατάφερε να στήσει ένα από τα πιο τέλεια παγκοσμίως φαρικά δίκτυα δημιουργώντας παράλληλα την Ελληνική Υπηρεσία Φάρων που ηταν ίσως η πρώτη επίσημη Υπηρεσία φαρών στον Κόσμο.
Στα χρόνια του μεσοπολέμου το Φαρικό δίκτυο επεκτείνετε και το έτος 1934 αριθμεί 331 πυρσούς.  Ο εκσυγχρονισμός του Φαρικού δικτύου ολοκληρώθηκε το 1998.

Σήμερα μετά από προσπάθειες πολλών ετών είναι καταγεγραμμένοι 144 πέτρινοι παραδοσιακοί φάροι και φανοί, από τους οποίους οι 58 είναι επανδρωμένοι, ή επιτηρούμενοι από φαροφύλακες, ενώ για τους υπόλοιπους 86 , δεν υφίσταται αυτή η δυνατότητα, λόγω της πολύ κακής τους κατάστασης.
Οι περισσότεροι από αυτούς καταστράφηκαν και επισκευάστηκαν μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μερικοί από αυτούς τους φάρους σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε σημεία που η φύση και η μανία της θάλασσας τους κτυπούν ανελέητα.
Από την Άνδρο, το κατεξοχήν νησί των ναυτικών, μέχρι την Γαλλία, τις ΗΠΑ αλλά και την παγωμένη Ισλανδία, εντυπωσιακοί φάροι αντέχουν στα ισχυρά κύματα και τους ανέμους και αντέχουν σαν σύμβολα ασφάλειας και σταθερότητας.

Άνδρος – Ελλάδα
Ο φάρος Τουρλίτης της Άνδρου
Ο φάρος Τουρλίτης κατασκευάστηκε το 1887 και είναι ο μοναδικός φάρος χτισμένος πάνω σε βράχο μέσα στη θάλασσα.
Το ύψος του κυλινδρικού του πύργου είναι 7 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 36 μέτρα. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ενετικό κάστρο στην πρωτεύουσα της Άνδρου στη Χώρα.
Ο φάρος λειτούργησε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου του 1897 και ήταν καταδιοπτρικός Ε’ τάξεως με φωτοβολία 11 ναυτικά μίλια.

Είναι πύργος στρογγυλός και έχει ύψος 5 μέτρα. Βρίσκεται επάνω στον ομώνυμο βράχο αριστερά των εισερχομένων στο λιμάνι της Άνδρου.
Το 1943 καταστράφηκε από τους Γερμανούς και το 1950, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του φαρικού δικτύου, λειτούργησε ως αυτόματος ασετιλίνης, αλλά σε σιδηρόπλεκτο οβελό επάνω στα ερείπια του παλαιού.
Το 1994, με δωρεά της οικογένειας Γουλανδρή, ο πύργος ανακατασκευάστηκε στην αρχική του μορφή και από τότε λειτουργεί και πάλι ως αυτόματος ασετιλίνης.

Άλλοι Σημαντικοί Φάροι παγκοσμίως.
Γουάιτφορντ – Βρετανία
Βρέστη – Γαλλία
Μίσιγκαν – ΗΠΑ
Πόρτο – Πορτογαλία
Καλιφόρνια – ΗΠΑ
Αστούριας – Ισπανία
Σαν Εστεμπάν ντε Πράβια – Ισπανία
Φάστνετ Ροκ – Ιρλανδία
Καντάμπρια – Ισπανία
Ανατολικό Σάσεξ – Βρετανία
Νήσος Μούρο – Ισπανία
Ισλανδία

Άλλοι ελληνικοί σημαντικοί Φάροι.

Κεφαλονιά
Ο φάρος των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται στην περιοχή Λάσση κοντά στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς. Κατασκευάστηκε το 1828 από τους Άγγλους.

Αντικύθηρα
Βρίσκεται στο ακρωτήριο Απολυτάρες, στο νοτιότερο μέρος του νησιού, χτίστηκε πριν 85 περίπου χρόνια και τότε συγκαταλεγόταν στους μεγαλύτερους φάρους πετρελαίου, ενώ μπορούσε κανείς να τον φτάσει μόνο με βαρκάκι.

Ναύπακτος
Ο φάρος της Ναυπάκτου βρίσκεται στο λιμάνι της Ναυπάκτου, στο παλιό φρούριο και στέκεται εκεί από το 1909.

Χανιά
Αποτελεί έναν από τους παλαιότερους φάρους, βρίσκεται στο παλιό ενετικό λιμάνι των Χανίων και μετρά σχεδόν μισή χιλιετία παρουσίας στην κρητική γη, χτισμένος κατά τον Μεσαίωνα, όταν οι Ενετοί κυριάρχησαν στην Κρήτη.
Πήρε τη σημερινή του μορφή με την πάροδο των αιώνων και καθώς το νησί άλλαζε χέρια. Οι Αιγύπτιοι επισκεύασαν τον φάρο κατά τον 19ο αιώνα και του έδωσαν την μορφή μιναρέ, με εσωτερική σκάλα και γυάλινο πυργίσκο.

Λευκάδα
Στη πιο νότια γωνιά της Λευκάδας, το Κάβο Δουκάτο καμαρώνει για τον φάρο του, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1890. Στα πανάρχαια χρόνια (1200 πχ) έκαναν θυσίες για να εξευμενίσουν τους θεούς και το πνεύμα της τρικυμίας.
Τον 6ο πχ αιώνα η παράδοση για το πήδημα των ερωτευμένων ήταν πολύ διαδεδομένη, αφού το αναφέρουν σε στίχους τους πολλοί αρχαίοι ποιητές. Πιθανολογείται ότι εκεί αυτοκτόνησε η μεγάλη ποιήτρια της αρχαιότητας, Σαπφώ και μέχρι τις μέρες μας ονομάζεται και Κάβος της Κυράς.

Λουτράκι
Ο φάρος στην Άκρα Μελαγκάβι ή Φάρος Ηραίον (από τον αρχαίο ναό της Ήρας που βρίσκεται κοντά του) στη βόρεια είσοδο του όρμου της Κορίνθου. Πρωτολειτούργησε το 1897 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ο φάρος παρέμεινε σβηστός.

Ρόδος
Κατασκευάστηκε το 1863 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Το ύψος του πύργου του είναι 6 μέτρα και βρίσκεται στην άκρη του λιμανιού της πρωτεύουσας της Ρόδου πάνω στο κάστρο. Εντάχθηκε στο ελληνικό φαρικό δίκτυο το 1947, με την προσάρτηση των Δωδεκανήσων.

Ταίναρο
Ο φάρος δεσπόζει στο φημισμένο Κάβο Ματαπά όπως το λένε οι ναυτικοί, το Ακρωτήριο Ταίναρο που λογχίζει τη Μεσόγειο. Κατασκευάστηκε από τους Γάλλους στα 1882 και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1887.

Σαντορίνη
Κατασκευάστηκε το 1892 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Το ύψος του πύργου του είναι 10 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 100 μέτρα.
Κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο έμεινε σβηστός μέχρι το 1945, όταν άρχισε η αναδιοργάνωση του φαρικού δικτύου από το Πολεμικό Ναυτικό.

Η κορβέτα WARTURTIVA ναυπηγήθηκε το 1850, μετασκευάστηκε από το πολεμικό Ναυτικό σε πλοίο ανεφοδιασμού φάρων, Μετονομάσθηκε ΛΥΚΟΥΔΗΣ (Α-481), προς τιμή του Στυλιανού Λυκουδη και εντάχθηκε στον Ελληνικό στόλο στις 5 Μαρτίου 1950, επιχείρησε και τελικά παροπλίστηκε στις 14 Ιουνίου 1973.

Αντικαταστάθηκε απ’ το συνονόματο του φαρόπλοιο ΛΥΚΟΥΔΗΣ (Α-481), με απόφαση, σχεδιασμό και υλοποίηση του ΓΕΝ, παραλήφθηκε στο Πέραμα στις 2 Ιανουαρίου του 1976 κι επιχειρεί ανελλιπώς στις Ελληνικές θάλασσες.

Πηγη: www.faroi.com/

Έρευνα, προσαρμογή κειμένων.

Παναγιώτης Κουλουμπής

 Δημοσιογράφος , Ιστορικός