Κορινθία: Ζωντανή Θρησκευτική Κληρονομιά-Εκκλησιές Μολυβδωτές…..

Στο «mazimagazine»  είχαμε  κάνει  αρκετές αναφορές  στον Μοναστηριακό πολιτισμό της Κορινθίας, παρουσιάζοντας Ιερές Μονές, καταγράφοντας την ιστορία τους.  Πέρα από τις ιερές μονές που τις φροντίζουν οι μοναχές ή οι μοναχοί, υπάρχουν στην Κορινθία πάρα πολλές σημαντικές,  και με μεγάλη ιστορία εκκλησίες. Αρκετές από αυτές δε, χρειάζονται -ιδιαίτερα οι παλαιές- συντήρηση και καλύτερη φύλαξη, γιατί υπάρχουν εκεί  σημαντικοί θησαυροί.

Τώρα στο «MaziLife» συνεχίζουμε στην παρουσίαση αυτού του σημαντικού θρησκευτικού πλούτου. Κάθε Δήμος στο Νομό Κορινθίας έχει τις σπουδαίες  εκκλησίες του, η αναφορά μας αυτή τη φορά  θα γίνει  στον  Δήμο Ξυλοκάστρου- Ευρωστίνης.

Αξίζει να καταγραφεί πως το θέμα αυτό συγκίνησε τους μαθητές του 1ου Γυμνασίου Ξυλοκάστρου, όπου το 1999 έκαναν μια έρευνα πάνω στις εκκλησίες του Δήμου για τις οποίες  συνέλεξαν πληροφορίες με σκοπό να τις κάνουν ευρύτερα γνωστές. Αυτό καταδεικνύει το ενδιαφέρον των μαθητών για τον Εκκλησιαστικό πολιτισμό και βεβαίως της τότε Δημοτικής Αρχής, γιατί ήταν ο χορηγός της προσπάθειας.

Από αυτή τη σημαντική μελέτη αντλούμε σήμερα κάποια στοιχεία και τα καταγράφουμε.  Μεγαλύτερη και εκτενέστερη  αναφορά θα κάνουμε στις εκκλησίες που βρίσκονται στα όμορφα Τρικαλοχώρια. Τόπος που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο σε όλο το Νομό στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, αφού κατοικούσαν εκεί ονομαστές οικογένειες, όπως Νοταραίοι. Οι εκκλησίες που χτίστηκαν τότε ήταν απλές, λιτές, γιατί το άγρυπνο μάτι του κατακτητή, έπρεπε να μην προκληθεί από μεγαλεία και πλούτη. Τις βρίσκει κανείς χτισμένες σε χαμηλά σημεία για να μην προκαλούνται οι Τούρκοι τότε και φυσικά για να μην βρίσκουν εύκολη πρόσβαση σε αυτές.

Να ξεκινήσουμε αυτή τη μικρή αναφορά από την Μονή του Αγίου Βλασίου στα Άνω Τρίκαλα. Σε αυτό το καταπράσινο τοπίο στην Άγρια Φύση  στέκεται ορθή η σεβάσμια Μονή. Εκεί στα νότια της υψώνεται ένας πελώριος βράχος, όπου μέσα στα σπλάχνα του υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, εκεί βρέθηκε η εικόνα του Αγίου Βλασίου, η οποία είναι ζωγραφισμένη σε ξύλο και απεικονίζει τη μορφή του Αγίου, ο οποίος κρατά στο αριστερό του χέρι το Ευαγγέλιο και με το δεξί ευλογεί.

Σήμερα η εικόνα φέρει αργυρή επένδυση και είναι ένα σημαντικό προσκύνημα, όπου ο κόσμος επισκέπτεται καθημερινά. Όπως αναφέρεται, υπάρχει και άλλη εικόνα του Αγίου παλαιότερη, μεγαλύτερων διαστάσεων, όπου ο Άγιος ευλογεί ένθρονος και στο αριστερό του χέρι κρατά περγαμηνή. Η μορφή του και η αγιότητά του συγκλονίζουν τον προσκυνητή.

Υπάρχουν ακόμα κάποιες αγιογραφίες που τις φιλοτέχνησε ο Ν. Σαντοριναίος. Μεγάλης αξίας και θαυμαστό έργο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο που κατασκεύασε ο Σκορδίλης, ο οποίος έκανε και τις εικόνες αρχές 17ου αιώνα. Το συγκεκριμένο τέμπλο συμπληρώθηκε τον 18ο αιώνα. Είναι πράγματι ένα έργο τέχνης μοναδικό. Σήμερα, δεν υπάρχουν γραπτά κειμήλια για να δώσουν πληροφορίες που να αφορούν στην ιστορική ζωή της Μονής.

Είναι γνωστό πάντως πως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έπαιξε σπουδαίο πνευματικό ρόλο στην περιοχή. Αξίζει να καταγραφεί ότι το 1716 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίας ο Γ’  επιβεβαίωσε την σταυροπηγιακή αυτονομία της Μονής. Την εποχή του Όθωνα η μονή καταργήθηκε. Τότε μόνο ένας μοναχός, ο Νικόδημος, αφιέρωσε τη ζωή του στην εξυπηρέτηση της μονής. Το 1928 αναγνωρίστηκε και πάλι, σήμερα λειτουργεί σαν γυναικεία μονή. Εκεί ψηλά στην πλαγιά της Ζήρειας, φτάνει ευλαβικά ο προσκυνητής για να προσευχηθεί, να προσκυνήσει τον Άγιο και να του ζητήσει παρηγοριά και ευλογία.

Επίσης, στη Συνοικία των Άνω Τρικάλων, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Αυτό που είναι γνωστό, σχετικά με τον χρόνο που χτίστηκε, είναι ότι ο Πανούτσος Νοταράς το ανακαίνισε και τον μεγάλωσε το 1805.

Ο Ναός έχει ένα όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ενώ οι εικόνες που το διακοσμούν είναι προσφορά του Πανούτσου Νοταρά. Υπάρχουν και αξιόλογες εικόνες, όπως αυτή που απεικονίζει την Παναγία και αναφέρει σε επιγραφή ότι δημιουργήθηκε το 1804 από το χέρι του Αργύρη Μαυρονικόλα από τα Καλάβρυτα, καθώς και η εικόνα του Αγίου Αλεξίου πάνω σε θρόνο, την οποία ζωγράφισε το 1801 ο Θεόδωρος από τα Καλάβρυτα. Είναι τρίκωχος, μία κόχη του ιερού και 2 για τους χορούς των ψαλτών.  Ο τύπος του ναού συνηθιζόταν τον 10ο αιώνα στο Άγιο Όρος. Η στέγη ήταν     μολυβοσκέπαστη, αλλά αργότερα σκεπάστηκε με κεραμίδια.  Έχει νάρθηκα, γυναικονύτη και εσωτερικό τρούλο.

Είναι μία από τις πιο όμορφες εκκλησίες της περιοχής και αξίζει κανείς να την επισκεφθεί.

Στη μέση Συνοικία Τρικάλων τώρα, βρίσκεται η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Η εκκλησία αυτή αγιογραφήθηκε τον Ιούνιο του 1874 και από αυτή την πληροφορία φαίνεται ότι ήταν κτισμένη πριν από το 1784.  Να σημειωθεί ότι ο ναός αυτός δεν κτίστηκε σαν Μοναστηριακός, αλλά ως ενοριακός. Η παράδοση όμως λέει-χωρίς να είναι και απόλυτα σίγουρο- ότι ο Γρηγόριος Νοταράς, Μητροπολίτης Κορίνθου την εποχή της Ενετοκρατίας είχε ορίσει τη Μονή ως θερινή του διαμονή.

Η μονή σήμερα βρίσκεται εγκαταλειμμένη, ενώ οι αγιογραφίες που υπάρχουν σε αυτή είναι πανέμορφες και σπάνιες. Είναι πράγματι ένας ναός σεμνός, απέριττος και ταπεινός. Συνδέεται με την ιστορία του τόπου, αλλά και την οικογένεια των Νοταράδων.

Κατηφορίζοντας στα Κάτω Τρίκαλα, συναντάμε το ναό του Αγίου Δημητρίου που παλιά ήταν έδρα της ενορίας, κτισμένη λιθόχτιστη Βασιλική. Η αγιογραφία της «Άκρας Ταπείνωσης» που παριστάνει το νεκρό Χριστό περιστοιχιζόμενο από τα σύμβολα του Μαρτυρίου να στέκει όρθιος μετωπικός μέσα στη σαρκοφάγο, να τον πλαισιώνουν η Παναγία και ο Ιωάννης. Σώζεται σε άριστη κατάσταση. Η παλαιά αυτή εκκλησία είναι γεμάτη παμπάλαιες εικόνες, όπως η ένθρονος Παναγία, ο Χριστός αρχιερέας και ο Άγιος Δημήτρης, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Είναι και αυτή ένα μνημεία σπάνιας Χριστιανικής Τέχνης που κοσμεί την  ιστορική περιοχή των Τρικάλων. Ο Δήμος Ξυλοκάστρου πραγματικά έχει έναν σημαντικό αριθμό εκκλησιών, από τις οποίες μπορείς να θαυμάσεις  τον τρόπο κατασκευής και αποτύπωσης των Αγίων Μορφών.

Μέσα από αυτές, μπορεί να δει ο επισκέπτης τις τεχνοτροπίες, τον τρόπο που αυτές εξελίχθηκαν στο πέρασμα του κόσμου. Αξίζει να αναφερθούμε στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου στη Γελλήνη, οι εκκλησίες του Αγίου Γερασίμου , του Αγίου Βλασίου στο Ξυλόκαστρο. Επίσης, η Εκκλησία  της Παναγίας της Κορυφής, όπου βρίσκεται στο ομώνυμο μοναστήρι, στο Ζεμενό ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, όπου διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Συναντάμε στη συγκεκριμένη περιοχή και σε όλο το Νομό εκκλησίες σημαντικές, με μεγάλη ιστορική διαδρομή, σύμβολα πίστης και φάροι ελπίδας για τον κάθε Χριστιανό. Είναι πραγματικά ανάγκη αυτά τα χριστιανικά μνημεία να διατηρηθούν όσο καλύτερα γίνεται, ώστε να μείνουν όρθια στο πέρασμα των χρόνων.

Είναι χρέος της πολιτείας, ώστε να συμβάλει θετικά και αποτελεσματικά στην διατήρησή τους, γιατί πρόκειται για μια κληρονομιά ανυπολόγιστης θρησκευτικής αξίας για κάθε γενιά.