Αδέλφια – πρακτικές συμβουλές για λιγότερους τσακωμούς

Οι τσακωμοί ανάμεσα στα αδέρφια συχνά είναι στην ημερήσια διάταξη καθώς οι διαφωνίες και η «διαπραγμάτευση» των διαφορών είναι κομμάτι της ανάπτυξης των παιδιών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφήνετε τα πράγματα να βγαίνουν εκτός ορίων. Τι μπορούμε να κάνουμε όμως για να το κατορθώσουμε;

Αναγνωρίστε τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού σας

Κάθε παιδί σας έχει τις δικές του ανάγκες που ίσως δεν είναι ακριβώς ίδιες με του άλλου σας παιδιού. Φροντίστε λοιπόν πάντα να περνάτε (ίσο) χρόνο ξεχωριστά με κάθε παιδί στοχεύοντας στις πιο ιδιαίτερες πτυχές του, προσφέροντας απλόχερα τρυφερότητα και συμμετέχοντας στα ενδιαφέροντά του. Φερθείτε στο καθένα με τρόπο που να δείχνει ότι αναγνωρίζετε και αγκαλιάζετε τη μοναδικότητά του.

Βάλτε ξεκάθαρα όρια

Πείτε στα παιδιά ποιες συμπεριφορές είναι απαγορευτικές ό,τι και αν έχει συμβεί μεταξύ τους. Π.χ. η σωματική βία δεν επιτρέπεται ποτέ. Το ίδιο μπορεί να ισχύει επίσης και για τις βρισιές και τους υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς ή για τα ουρλιαχτά. Αν παραβούν τους κανόνες που θέτετε, φροντίστε να υπάρχουν λογικές συνέπειες τις οποίες θα τηρείτε. Για να τα πείσετε να τηρούν τους κανόνες, μπορείτε να τους θεσπίσετε μαζί και να τους αναρτήσετε κάπου που να μπορούν να τους βλέπουν ως υπενθύμιση.

Χρησιμοποιήστε θετική διαπαιδαγώγηση

Επαινέστε τα παιδιά για μια καλή συμπεριφορά και προσπαθείτε να «αγνοείτε» σε ένα βαθμό τις αψιμαχίες τους και να μην τους κολλάτε την ταμπέλα του «κακού παιδιού» όταν τσακώνονται. Αντίθετα, όταν κάνουν κάτι καλό, αναγνωρίστε το και δείξτε τους την ευχαρίστησή σας. Πείτε τους π.χ. «Χάρηκα πολύ που σας είδα να παίζετε ήρεμα», «μπράβο που περιμένατε ο καθένας τη σειρά του για να παίξετε» κ.λπ. Έτσι θα καταλάβουν στην πράξη ότι ο καλύτερος τρόπος για να αιχμαλωτίσουν την προσοχή σας είναι κάνοντας κάτι θετικό και τα ίδια.

Μάθετέ τους να διαχειρίζονται τα αρνητικά συναισθήματα

Δείξτε τους τρόπους να εκφράζουν τον θυμό, την απογοήτευση ή την πικρία τους χωρίς να τσακώνονται κάθε φορά. Π.χ. πείτε τους όποτε νιώθουν ότι θυμώνουν να απομακρύνονται από τον χώρο και να πηγαίνουν π.χ. να ζωγραφίσουν ή να ρίχνουν σουτάκια ή να ακούνε μουσική και γενικά κάτι που τα βοηθάει να εκτονωθούν χωρίς να μπουν σε ανοιχτή αντιπαράθεση.

Μην παρεμβαίνετε άσκοπα

Παρεκτός και αν τα πράγματα ξεφύγουν. Αφενός γιατί έτσι δε θα μάθουν να λύνουν τις διαφορές τους μόνα τους, αφετέρου μπορεί να δημιουργήσετε επιπλέον τριβές αν πάρετε το μέρος κάποιου. Εξάλλου συνήθως οι παιδικοί τσακωμοί δεν κρατάνε πολύ ούτε απειλούν ουσιαστικά τη σχέση των αδερφών. Γενικά πάντως τα παιδιά είναι πολύ πιθανό να προσπαθήσουν να σας εμπλέξουν. Αντισταθείτε και πείτε τους ότι είναι δικό τους θέμα και ότι δεν θέλετε να συμμετέχετε σε αυτό και ζητήστε τους να σας ξαναπευθυνθούν όταν θα το έχουν επιλύσει. Μπορείτε ωστόσο να παρέμβετε κάποιες φορές αν βλέπετε π.χ. ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν μία κατάσταση και πριν ξεσπάσει ο τσακωμός. Αν π.χ. διακρίνετε μία ένταση ανάμεσά τους, θυμίστε τους ήρεμα «έχουμε πει ότι μοιραζόμαστε τα παιχνίδια μας» ή παροτρύνετέ τα να βρουν μία κοινά αποδεκτή λύση.

Μην κάνετε διακρίσεις

Όταν ξεχωρίζετε με οποιονδήποτε τρόπο τα παιδιά, ακόμα κι αν αυτό δεν συμβαίνει συνειδητά, είναι επόμενο να προκληθούν τσακωμοί με μήλο της Έριδος την αγάπη σας καθώς κατά πάσα πιθανότητα θα πιστέψουν ότι αγαπάτε περισσότερο το αδερφάκι τους. Προσπαθήστε λοιπόν να θέτετε σαφή όρια και συνέπειες σε όλα τα παιδιά, ανάλογα πάντα με την ηλικία τους, εξηγώντας κάθε φορά το σκεπτικό σας και βοηθώντας τα να μην αμφιβάλλουν ποτέ για την αγάπη σας.

Μην συγκρίνετε τα παιδιά σας

Εδώ δεν χρειάζεται περισσότερη ανάλυση. Είναι λογικό κι επόμενο ότι όταν συγκρίνετε τα αδέρφια μεταξύ τους, η εχθρότητα ανάμεσά τους θα βρει σίγουρα τρόπο για να εγκατασταθεί. Αντίθετα, ενθαρρύνοντάς τα να αναπτύξει το καθένα την προσωπικότητά του, τα βοηθάτε να εκτιμήσουν και τον εαυτό τους και τους αδερφικούς δεσμούς.

Ελαχιστοποιήστε τις πιθανότητες

Αν ξέρετε π.χ. ότι τα παιδιά είναι πιο πιθανό να τσακωθούν π.χ. όταν είναι κουρασμένα στο αυτοκίνητο, φροντίστε να έχετε μαζί κάτι που θα τα κρατήσει απασχολημένα π.χ. ένα κόμικ ή ένα παιχνίδι που τους αρέσει. Ή αν τσακώνονται συχνά για το τι θα δουν στην τηλεόραση θεσπίστε έναν κανόνα που να επιτρέπει στο ένα παιδί να επιλέγει τη μία μέρα και στο άλλο την επόμενη κ.ο.κ.

Συζητήστε το

Αν ένας τσακωμός στάθηκε αναπόφευκτος, προσπαθήστε έστω τα παιδιά να μάθουν κάτι από αυτό. Όταν ηρεμήσουν τα πνεύματα ρωτήστε τα π.χ. τι θεωρούν ότι θα μπορούσαν να είχαν κάνει διαφορετικά, αν νιώθουν ότι με τον τσακωμό κέρδισαν ή έχασαν κάτι κ.λπ. Αυτή η κουβέντα μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη την επόμενη φορά που θα βρεθούν απέναντι.

Γίνετε ένα σωστό πρότυπο

Αν κι εσείς τσακώνεστε μπροστά στα παιδιά με τον σύντροφο, τους φίλους σας, τους άλλους οδηγούς στον δρόμο και γενικά έχετε μία επιθετική συμπεριφορά και τα παιδιά το βλέπουν, τότε σίγουρα θα περιμένετε να κάνουν και αυτά το ίδιο. Επομένως, προσπαθήστε να διατηρείτε την ψυχραιμία σας και να τους δείξετε ότι κι εσείς λύνετε τις διαφορές σας με όσο πιο ώριμο τρόπο γίνεται. Πείτε «συγγνώμη», «διαφωνώ με αυτό που λες αλλά θα σεβαστώ την άποψή σου» κ.λπ. ώστε να περάσετε τα σωστά μηνύματα και στα παιδιά.

Θυμηθείτε!

Αν τα παιδιά είναι αρκετά μικρά, ειδικά 5 ετών και κάτω, πρέπει να βρίσκονται πάντα σε σημείο που μπορείτε να επιτηρείτε έτσι ώστε στην περίπτωση τσακωμού να μπορείτε να παρέμβετε έγκαιρα προκειμένου να αποφευχθεί κάποιος τραυματισμός. Επίσης, αν είστε κοντά, είναι πιο πιθανό να αποτρέψετε την εκδήλωση επεισοδίου αποσπώντας τους την προσοχή με κάποιον τρόπο.

Από την

Αλεξάνδρα Καππάτου

Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο