Οστεοπόρωση

Του Πασχάλη Π. Καλούδη
Φυσίατρου – Γενικού Αρχίατρου ε.α.

Είναι η κατάσταση κατά την οποία ο άνθρωπος χάνει σταδιακά την οστική μάζα και τα οστά του αρχίζουν να γίνονται εύθραυστα,
με πολλές πιθανότητες να σπάσουν.

Τα οστά μας αυξάνονται καθώς μεγαλώνουμε και είναι πιο ισχυρά μεταξύ του 25ου και 30ου έτους της ηλικίας μας. Προϋπόθεση για την επίτευξη της κορυφαίας οστικής μάζας είναι η σωστή διατροφή και άσκηση των παιδιών, των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων. Στην ηλικία συνήθως των 40-50 ετών, ενώ τα οστά παραμένουν αρκετά ισχυρά, αρχίζουν σταδιακά να χάνουν την πυκνότητά τους. Αυτή η απώλεια της πυκνότητας των οστών συνεχίζεται όσο μεγαλώνουμε.
Όλοι μας κινδυνεύουμε να αναπτύξουμε οστεοπόρωση με την πάροδο του χρόνου. Η διαδικασία αυτή επιταχύνεται στις γυναίκες την πρώτη δεκαετία μετά το κλιμακτήριο. Ο λόγος είναι ότι οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα βοηθούν τα οστά να είναι ισχυρά.
Οι άνδρες υποφέρουν σπανιότερα από οστεοπόρωση.
Στα ηλικιωμένα άτομα είναι πιο πιθανό να προκληθεί κάποιο κάταγμα, συνήθως καθίζηση των σπονδύλων ή μετά από απλή πτώση.

Υπάρχουν οι εξής επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης : η καθιστική ζωή και η έλλειψη φυσικής άσκησης,
η ανεπαρκής ή κακή διατροφή, οι αυστηρές-στερητικές δίαιτες,
η ελλιπής έκθεση στον ήλιο, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλατιού και αλκοόλ, η έλλειψη οιστρογόνων,
το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, κ.τ.λ.

Εμφανή σημεία αρχόμενης οστεοπόρωσης δεν υπάρχουν.
Η οστεοπόρωση μπορεί να υπάρχει χωρίς να την έχουμε παρατηρήσει για χρόνια. Το πρόβλημα αρχίζει να φαίνεται όταν σπάσει κάποιο οστό μετά από ένα πολύ μικρό ατύχημα. Τα κατάγματα στα οστά της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσουν μείωση του αναστήματος ή κύφωση και πόνους.
Τα κατάγματα στο ισχίο, στον καρπό ή αλλού είναι συνήθως ξαφνικά
και δημιουργούνται μετά από πτώση.

Το αν ανήκετε ή όχι στην κατηγορία των ανθρώπων που πάσχουν από οστεοπόρωση θα το μάθετε κάνοντας μια πολύ απλή εξέταση,
που ονομάζεται Μέτρηση Οστικής Μάζας. Την εξέταση αυτή πρέπει να την κάνουν όλες οι γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών, καθώς και οι άντρες άνω των 65 ετών, εκτός εάν υπάρχουν ενδείξεις που επιβάλλουν να γίνει νωρίτερα. Δυστυχώς στην Ελλάδα στους άνω των 65 ετών ανθρώπους οι 3 στους 4 δεν λαμβάνουν με την τροφή τους την απαιτούμενη ποσότητα ασβεστίου.

Υπάρχει πρωτογενής πρόληψη ; Σαφέστατα ναι !
Τι μπορούμε να κάνουμε για προφύλαξη από την οστεοπόρωση ;
1. Έγκαιρο διαγνωστικό έλεγχο.
2. Υγιεινή και επαρκή διατροφή ( τα παιδιά και οι ενήλικες χρειάζονται διατροφή που να περιέχει την σωστή ποσότητα ασβεστίου και βιταμίνης D).
3. Καθημερινή φυσική άσκηση.
4. Διακοπή ή μείωση του καπνίσματος.
5. Ορθολογική χρήση αλκοολούχων ποτών.
6. Άλλες προσωποποιημένες οδηγίες από τον ειδικό ιατρό.

Υπάρχει θεραπεία ; Σαφέστατα ναι !
Αρχικά απαιτείται ορθή διάγνωση. Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος της απώλειας της οστικής μάζας, δηλαδή από το εάν πρόκειται για Οστεοπενία ή Οστεοπόρωση, αλλά και από τις συνυπάρχουσες παθήσεις.
Η συγκροτημένη θεραπεία και σφαιρική αντιμετώπιση, συμπεριλαμβανομένης της δευτερογενούς πρόληψης, αποσκοπεί στο να εξαλειφθούν ή να μειωθούν η οστική απώλεια και ο πόνος, αλλά και ο κίνδυνος των καταγμάτων.
1. Σωστή διατροφή, φυσική άσκηση και φυσικοθεραπεία.
2. Διακοπή του καπνίσματος και ορθολογική χρήση αλκοολούχων ποτών.
3. Ειδικά φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής :
Μέταλλα και Ιχνοστοιχεία, Βιταμίνες, Ενεργά Βιοχημικά Άλατα, Ετιδρονάτη, Αλενδρονάτη, Καλσιτονίνη, Ιβανδρονικό Οξύ, κ.τ.λ.
Ειδικές θεραπείες υποκατάστασης και ενίσχυσης, συνδυαστικά με συνυπάρχουσες ασθένειες ή βλάβες.
4. Εξατομικευμένη συμβουλευτική και υποστήριξη.
5. Σφαιρική παρακολούθηση της πορείας με ειδικές επαναξιολογήσεις.
6. Ολιστική προσωποποιημένη στρατηγική.

Ι Α Τ Ρ Ε Ι Ο
« Αγαθόν Υγιαίνειν »

Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση

ΑΘΗΝΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ