Υγιεινό Τραπέζι… Γιορτινό Τραπέζι!!!!

Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι πλέον εδώ. Και επειδή οι Έλληνες φροντίζουν πάντοτε το γιορτινό τους τραπέζι να είναι ξεχωριστό και γευστικό έχουν ξεκινήσει να προγραμματίζουν όλα όσα θα ετοιμάσουν με σκοπό να ευχαριστήσουν φίλους και συγγενείς.

Η προετοιμασία όμως του γιορτινού τραπεζιού δεν έχει να κάνει μόνο με τη γεύση και την απόλαυση, αλλά και με τη διασφάλιση των κανόνων υγιεινής όσον αφορά στην αγορά, την παρασκευή και την επεξεργασία  των τροφίμων που θα το πλαισιώσουν.

Είναι πολύ σημαντικό οι καταναλωτές να γνωρίζουν πως αν δεν τηρηθούν οι κανόνες αυτοί, τα τρόφιμα μπορούν  να αποτελέσουν αιτία κινδύνων για την υγεία, όπως είναι οι τροφικές δηλητηριάσεις, και ειδικά για μια κατηγορία καταναλωτών που χαρακτηρίζονται ως ευπαθείς, όπως τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι έγκυες γυναίκες.

Καλό είναι λοιπόν να ακολουθήσουμε κάποιες συμβουλές έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι για το γιορτινό μας τραπέζι.

Σ’ότι αφορά την αγορά κρέατος θα πρέπει να αγοράζετε από επίσημα και ελεγχόμενα σημεία της αγοράς, ενώ τα πουλερικά και κρεατικά που προμηθεύεστε θα πρέπει να είναι τοποθετημένα σε ψυγεία και όχι εκτός ψυγείου,και να μην κρέμονται από τσιγκέλια ή να είναι εκτεθειμένα σε σκόνες και μικρόβια. Δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στις συνθήκες υγιεινής του προσωπικού και καθαριότητας του εξοπλισμού και του χώρου από όπου προμηθεύεστε τρόφιμα.

-Αγοράστε το νωπό κρέας όσο γίνεται πιο κοντά στην ημερομηνία που θα διοργανώσετε το τραπέζι και αποθηκεύστε το στο ψυγείο σας όσο το δυνατόν γρηγορότερα μετά την αγορά του. Αντίστοιχα το κατεψυγμένο κρέας το αποθηκεύετε και αυτό στον καταψύκτη σας όσο το δυνατόν γρηγορότερα μετά την αγορά του.
Βεβαιωθείτε ότι στα σημεία αγοράς τα νωπά κρέατα διατηρούνται υπό ψύξη 2-4^ο C και ποτέ σε ανοιχτούς μη ψυχωμένους χώρους. Τα κατεψυγμένα κρέατα πρέπει να διατηρούνται σε κατάψυξη -18 έως -20^ο C ή και χαμηλότερη.

-Οι νωπές εγχώριες μη συσκευασμένες γαλοπούλες. Που έχουν την τιμητική τους σ’αυτές τις γιορτές, πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένες (απεντερωμένες), χωρίς πούπουλα και να φέρουν σήμανση καταλληλότητας (είτε με τη μορφή σφραγίδας, είτε συνηθέστερα σε καρτελάκι μιας χρήσης κατάλληλα τοποθετημένο πάνω στο κρέας). Από την άλλη οι συσκευασμένες νωπές ή κατεψυγμένες πρέπει να φέρουν την σήμανση καταλληλότητας της χώρας προέλευσης και την ημερομηνία σφαγής και ανάλωσης (τοποθετημένη επάνω ή κάτω από τη συσκευασία ή το περιτύλιγμα, κατά τρόπο ευανάγνωστο).

-Ζώα που έχουν γεννηθεί και σφαγεί στην Ελλάδα και τα σφάγια ζώων από χώρες της Ε.Ε που σφάχτηκαν σε Ελληνικά σφαγεία φέρουν υποχρεωτικά σφραγίδες καταλληλότητας, με αναφορά στον κωδικό του εγκεκριμένου σφαγείου και με χρώμα λαμπρό κυανό, και στα τελευταία τίθεται και ορθογώνια σφραγίδα πού αναγράφει το όνομα της χώρας προέλευσης.
Ζώα από Τρίτες Χώρες που σφάζονται όμως στην Ελλάδα φέρουν σφραγίδες  καταλληλότητας χρώματος καστανού (κεραμιδί) και σφραγίδες προέλευσης ίδιου χρώματος.

Γαλακτοκομικά Προϊόντα:
Να προμηθεύεστε τυριά που παρασκευάζονται μόνο σε τυροκομεία που λειτουργούν νόμιμα και φέρουν τη σήμανση καταλληλότητας (οβάλ σφραγίδα) με τα αρχικά της χώρας παραγωγής και τον αριθμό έγκρισης του παρασκευαστή. Επίσης θα πρέπει πάνω στη συσκευασία να φέρουν την ημερομηνία παραγωγής, συσκευασίας και ανάλωσης (λήξης). Η κοπή των τυριών σε φέτες θα πρέπει να γίνεται παρουσία του πελάτη και να  επιδεικνύεται η επισήμανση της αρχικής συσκευασίας.

Για την προμήθεια Αυγών:
-Θα πρέπει να ελέγχεται η καταλληλότητα τους από την ημερομηνία της λήξης και των σωστών ενδείξεων στην συσκευασία τους όπως η ημερομηνία συσκευασίας ή ωοσκόπησης.
-Τα αυγά μπορούν να πωλούνται ως «EXTRA» ή «EXTRA φρέσκα» μόνο μέχρι την έβδομη ημέρα από τη συσκευασία τους ή την ένατη ημέρα μετά την ωοτοκία ενώ το χρώμα του κελύφους συνδέεται με τη ράτσα της κότας και δεν έχει σχέση με την ποιότητά του. Ο χρωματισμός του κρόκου εξαρτάται από τη διατροφή και δεν επηρεάζει τη θρεπτική και βιολογική αξία του αυγού.
-Αποφεύγετε να αγοράζετε αυγά με ακάθαρτο, ραγισμένο και μη φυσιολογικό κέλυφος και να καταναλώνετε αυγά με κηλίδες αίματος, με ασπράδι θρομβώδες, χρωματισμένο, ανακατεμένο με τον κρόκο και με δυσάρεστη οσμή.

Αλλαντικά

Θα πρέπει κατά την προμήθειά τους να ελέγχεται το περίβλημα τους να είναι καθαρό, στεγνό και να μην έχει προσβληθεί από μούχλα. Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση και να μην έχουν γλοιώδη υφή. Να διατηρούν το φυσιολογικό τους χρώμα και να διατηρούνται στο ψυγείο, εκτός από τα αέρος τα οποία  ακέραια μπορούν να συντηρηθούν σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου.

Πρέπει να φέρουν ενδείξεις με την επωνυμία και δ/νση του παρασκευαστή ή του διακινητή, τον κωδικό αριθμό Ε.Ε (ωοειδής σφραγίδα), το είδος του προϊόντος και την ημερομηνία ανάλωσης.

Επιμόλυνση

Ένα σημαντικό στάδιο που μπορεί να επηρεάσει την υγιεινή των τροφίμων αποτελεί εκείνο της επεξεργασίας και παρασκευής τους.
Τα ωμά κρέατα έχουν μικρόβια που μπορούν να  περάσουν σε εμάς και να μας προκαλέσουν έμετο, πυρετό, ναυτία, διάρροια χαλώντας τη γιορτινή μας
διάθεση…. Συνήθως αυτό συμβαίνει επειδή κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας δεν τηρούμε τους απαιτούμενους κανόνες υγιεινής με αποτέλεσμα την επιμόλυνση των τροφίμων. Για να την εξαλείψουμε λοιπόν θα πρέπει να  αποφύγουμε την άμεση επαφή ωμού με μαγειρεμένο κρέας που αποτελεί τον όρο της διασταυρούμενης επιμόλυνσης.

–    Αυτό επιτυγχάνεται με το να αποθηκεύουμε ξεχωριστά ωμό με μαγειρεμένο κρέας και ποτέ στον ίδιο περιέκτη, να μην χρησιμοποιούμε το ίδιο μαχαίρι για τεμαχισμό ωμών κρεάτων και τροφίμων που θα καταναλωθούν ως έχουν (σαλάτα. μαγειρεμένο κρέας) και με το να τεμαχίζουμε διαφορετικά τρόφιμα (πχ ωμά πουλερικά, κόκκινο κρέας, σαλάτα) με διαφορετικά μαχαίρια.

–          Μην χρησιμοποιείτε την ίδια επιφάνεια για τεμαχισμό ωμών κρεάτων και τροφίμων που θα καταναλωθούν ως έχουν (σαλάτα, ψωμί, μαγειρεμένο κρέας) και καθαρίστε πολύ καλά  την επιφάνεια κοπής πριν τη χρησιμοποιήσετε για τεμαχισμό άλλων τροφίμων ή εναλλακτικά τεμαχίστε διαφορετικά τρόφιμα σε διαφορετικές επιφάνειες κοπής.

–           Δώστε προσοχή στο ωμό κρέας γιατί μπορεί να επιμολύνει τα ήδη ψημένα τρόφιμα!Μην αφήνετε ωμό κρέας να ακουμπά ή να στάζει σε άλλα τρόφιμα, χρησιμοποιείστε διαφορετικά εργαλεία (μαχαίρια, επιφάνειες κοπής) για ωμά κρέατα και ψημένα τρόφιμα και μην τοποθετείτε ψημένο φαγητό στο ίδιο πιάτο που είχατε χρησιμοποιήσει για το ωμό κρέας (εκτός αν το πλύνετε πρώτα πολύ καλά).Μην προσθέτετε σάλτσα ή μαρινάδα σε ψημένο κρέας την οποία έχετε πρώτα χρησιμοποιήσει σε ωμό.

Πρίν και μετά από οποιαδήποτε εργασία ή χειρισμό ωμών κρεάτων που κάνετε, να πλένετε τα χέρια σας πάντα σχολαστικά και ιδιαίτερα ανάμεσα σε χειρισμούς που έχουν να κάνουν με διαφορετικά είδη τροφίμων(ωμά,ψημένα ή μαγειρεμένα, λαχανικά, κρεατικά).

Ακολουθήστε σωστούς χειρισμούς και μην υπερφορτώνετε το ψυγείο με τρόφιμα γιατί η κυκλοφορία του αέρα δεν γίνεται σωστά με αποτέλεσμα να μην δουλεύει στις σωστές θερμοκρασίες.

-Στο ψυγείο να αποθηκεύετε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα πάνω από τα ωμά. Τα κατεψυγμένα τρόφιμα είναι προτιμότερο να μην τα αποψύχετε σε θερμοκρασία δωματίου αλλά στην συντήρηση του ψυγείου για όσο χρόνο χρειαστεί (τουλάχιστον 24 ώρες) ενώ όταν βιάζεστε μπορείτε να τα αποψύξετε κάτω από τρεχούμενο νερό. Για να επιτύχετε γρηγορότερη ψύξη των τροφίμων χρησιμοποιείστε ρηχούς και κατά το δυνατό μικρούς περιέκτες (ιδιαίτερα σημαντικό για ορισμένα τρόφιμα όπως το ρύζι).
-Καλό είναι να αποφεύγετε τη χρήση ωμών αυγών για παρασκευή μαγιονέζας και γλυκισμάτων που δεν θα υποστούν θερμική επεξεργασία (ψήσιμο), όπως μους, τιραμισού καθώς υπάρχει ο κίνδυνος της  σαλμονέλλωσης.

-Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να ψήνετε  τα πουλερικά αλλά και τα κρέατα επαρκώς ούτως ώστε να απαλλαγούν από τα επιβλαβή για την υγεία μικρόβια. Βεβαιωθείτε ότι έχετε αποψύξει καλά τα κατεψυγμένα τρόφιμα πριν τα ψήσετε και πως έχουν ψηθεί ομοιόμορφα και στο εσωτερικό τους σε σταθερή θερμοκρασία.

-Τα  ζεστά τρόφιμα δεν θα πρέπει να τοποθετούνται κατευθείαν εντός του ψυγείου εκτός εάν τα αποθηκεύσετε σε ρηχούς περιέκτες.
-Μην επαναθερμένετε μαγειρεμένα τρόφιμα περισσότερες από μία φορές και μην αφήνετε τα τρόφιμα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος περισσότερες από δύο ώρες.

Μπορούμε λοιπόν και πρέπει να γνωρίζουμε πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε πέρα από ένα γιορτινό και λαχταριστό χριστουγεννιάτικο ή πρωτοχρονιάτικο τραπέζι, και ένα  ταυτόχρονα  υγιεινό τραπέζι έχοντας τον πλήρη και σωστό έλεγχο πάνω στα τρόφιμα που εμείς οι ίδιοι θα αγοράσουμε και θα καταναλώσουμε!

Γιατί η διασφάλιση τα υγείας μας περνά και από τα δικά μας χέρια!

Καλά Χριστούγεννα! Καλή πρωτοχρονιά!

Γράφει η

Βιολέττα Ηλιοπούλου

Κτηνιατρος Α.Π.Θ

Υπεύθυνη του

«Κτηνιατρικού  Κέντρου Κιάτου»