Κορωνοϊός- Δρ. Κυριάκης: Απειροελάχιστη πιθανότητα μετάδοσης από ζώα συντροφιάς-Ο άνθρωπος θα κολλήσει το ζώο

Ως πολύ κακή επιστημονικά χαρακτήρισε την ισπανική μελέτη, που έλεγε ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων έχουν 78% περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν κορωνοϊό, ο Καθηγητή Ιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων στην Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Auburn στις ΗΠΑ, Κωνσταντίνος Κυριάκης – Όσα εξήγησε στο SKAIgr μετά τις έντονες αντιδράσεις

Της Σταματίνας Σταματάκου

Χθες παρουσιάστηκε από ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μία μελέτη προερχόμενη από την Ισπανία που ενοχοποιούσε τους οικόσιτους σκύλους για τη μετάδοση του SARS-CoV-2 στους ανθρώπους λόγω της βόλτας που πηγαίνουν. Η έρευνα ισχυριζόταν πως κατά τη διάρκεια του πρώτου λόκντάουν στην Ισπανία, οι κηδεμόνες σκύλων που τους βγάζουν βόλτα έχουν 78% περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν κορωνοϊό ενώ αν μένουν με έναν φορέα του ιού στο σπίτι έχουν 60% και αν παραγγέλνουν τρόφιμα από το σούπερ μάρκετ μέσω ντελίβερι έχουν 94% πιθανότητες.

Το SKAI.gr απευθύνθηκε στον πλέον ειδικό, στον Καθηγητή Ιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων στην Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Auburn στις ΗΠΑ, Κωνσταντίνο Κυριάκη, ο οποίος είναι μέλος των Κέντρων Αριστείας για την Έρευνα στη Γρίπη (Centers of Excellence for Influenza Research and Surveillance-CEIRS) των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (National Institutes ofHealth) των ΗΠΑ και πραγματοποιεί έρευνα που επικεντρώνεται στη διερεύνηση του μοριακού μηχανισμού μετάδοσης ιών της γρίπης από τα ζώα στον άνθρωπο, στην ανάπτυξη εμβολίων νέας τεχνολογίας έναντι της γρίπης και άλλων ιογενών νοσημάτων, ενώ παράλληλα συμμετέχει στο δίκτυο επιτήρησης του SARS-CoV-2 στα ζώα στις ΗΠΑ υπό το συντονισμό του Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Σχετικά με τη μελέτη τόνισε ο Δρ. Κυριάκης: «Οι συγγραφείς της μελέτης διαπράττουν ένα βασικό επιστημονικό λάθος, επειδή βγήκαν στατιστική συσχέτιση ανάμεσα στην κατοχή και στη βόλτα με σκύλο και σε αυξημένα κρούσματα κορωνοϊού, κατέληξαν στην αυθαίρετη υπόθεση πως το αίτιο της μόλυνσης ήταν ο σκύλος και η βόλτα με το σκύλο. Δεν υπολόγισαν δεκάδες άλλους παράγοντες, που μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσουν το ρίσκο μετάδοσης του κορωνοϊού, όπως το γεγονός πως ο κηδεμόνας του σκύλου κατά τη διάρκεια της βόλτας έχει σημαντικές πιθανότητες να συναντήσει και να εκτεθεί σε ανθρώπους φορείς του ιού, σε σχέση με κάποιον άνθρωπο που δεν έχει σκύλο και δε βγαίνει τόσο συχνά από το σπίτι του στη διάρκεια της εφαρμογής περιοριστικών μέτρων κατά την κορύφωση του πρώτου επιδημικού κύματος. Ο ισχυρισμός πως ο σκύλος αυτός καθαυτός αποτελεί αίτιο μετάδοσης του κορωνοϊού είναι επιστημονικά αστείος. Και είναι ακόμη πιο αστείο το ενδεχόμενο να φέρει ο σκύλος τον κορωνοϊό με τις πατούσες του σε ένα σπίτι. Δεν έχει καταγραφεί μετάδοση του κορωνοϊού μέσω πατούσας σκύλου ή παπουτσιού ανθρώπου. Τολμώ να πως η συγκεκριμένη μελέτη έχει πολλά και σημαντικά επιστημονικά λάθη και παραλήψεις, και τα συμπεράσματά της δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένα».

Όπως εξήγησε ο Δρ. Κυριάκης στο SKAI.gr «μπορεί ο SARS-CoV-2 να αναδύθηκε μεν από ζώα, από νυχτερίδες και είχαμε ενδεχομένως μέσο ενός ενδιάμεσου ξενιστή, τον παγκολίνο, ωστόσο, πλέον πρόκειται για έναν καθαρά ανθρώπινο ιό. Αυτό σημαίνει πως το 99,99999% των μολύνσεων είναι από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η πιθανότητα μετάδοσης από ζώα συντροφιάς στονάνθρωπο είναι απειροελάχιστη. Αντίθετα, είναι πολύ πιο πιθανόν ο άνθρωπος να κολλήσει το ζώο/κατοικίδιό του. Σύμφωνα μεπειραματικές μελέτες που έχουν δημοσιευτεί, υπό συγκεκριμένες συνθήκες και μετά από έκθεση σε υψηλό ιικό φορτίο, ο SARS-CoV-2 μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε χαμηλά επίπεδα σε γάτες και σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα σε σκύλους. Αυτό σημαίνει πως τα ζώα συντροφιάς ακόμα και αν μολυνθούν από τον άνθρωπο/κηδεμόνα του δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες ιού για να συμβάλουν στην παραπέρα διασπορά του ιού. Παραδείγματος χάρη, όταν σε ένα σπίτι ζούνε πέντε άνθρωποι και δύο γάτες, οι άνθρωποι μπορεί να το κολλήσουν τις γάτες, η γάτα είναι πρακτικά πολύ δύσκολο να κολλήσει τον άνθρωπο. Οι πέντε άνθρωποι θα κολλήσουν μεταξύ τους, το ενδεχόμενο να κολλήσουν από την γάτα είναι εξαιρετικά χαμηλό.»

Ωστόσο, υπάρχει μία εξαίρεση στα ζώα και συγκεκριμένα στα γουνοφόρα: «Εξαίρεση βέβαια αποτελεί η εκτροφή γουνοφόρων ζώων. Κι αυτό γιατί έχουμε πραγματικά επιβεβαιωμένη μετάδοση από τα συγκεκριμένα ζώα στον άνθρωπο. Συγκεκριμένα οι μουστελίδες (τα μινκ, οι νυφίτσες, κ.ά) είναι σχετικά ευάλωτες τον κορωνοϊο και έχουμε πειραματικές μελέτες αποδεικνύουν πως ο ιός πολλαπλασιάζεται επαρκώς σε αυτά τα ζώα και μεταδίδεται αποτελεσματικά ανάμεσά τους. ». Σημείωσε ο καθηγητής όμως ότι ακόμη και στα γουνοφόρα ζώα καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι συνθήκες εκτροφής τους: «Στις εκτροφές γουνοφόρων έχεις έναν θάλαμο και 5.000 ζώα. Οπότε όπως μπορεί να αντιληφθεί κάποιος έχεις πάρα πολλές επαφές των ζώων μεταξύ τους. Άρα πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα μετάδοσης και πολύ μεγάλη παραγωγή του ιού, δηλαδή διαμορφώνεται ένα περιβάλλον επιβαρυμένο από τον ιό που θα εκπνέουν τα ζώα. Άρα εκεί μπορεί να υπάρξει μετάδοση στον άνθρωπο. Στη Δανία είχαμε πρόσφατα στέλεχος κορωνοϊου το οποίο πέρασε από τον άνθρωπο στα μινκ, εξελίχθηκε και μεταλλάχτηκε στα μινκ και μετά επέστρεψε στον άνθρωπο. Αυτά τα ξέρουμε γιατί έχουμε πλήρη ανάλυση του γονιδιώματος του ιού που αναδύθηκε στα γουνοφόρα. Δε γνωρίζουμε ακριβώς τι αντίκτυπο μπορεί να έχουν στη δημόσια υγεία αυτές οι μεταλλάξεις, αν μπορεί να κάνουν τον ιό πιο μεταδοτικό, να τον κάνουν πιο παθογόνο ή να αλλάξουν την αντιγονικότητα του ιού και να καταστήσουν τα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μελετήσουμε με προσοχή. Επειδή όμως η ανάδυση ενός νέου γενετικού κλάδου του ιού μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες για τη δημόσια υγεία, οι Δανοί τρόμαξαν και υγειονομικές αρχές της χώρα αποφάσισαν να θανατώσουν εκατομμύρια μινκ».

Σε κάθε περίπτωση όμως ο Δρ. Κυριάκης τονίζει ότι η συγκεκριμένη ισπανική μελέτη είναι εξαιρετικά κακής ποιότητας και είναι αυθαίρετο να μιλάμε για σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξουν τα ζώα συντροφιάς στη μετάδοση του κορωνοϊού: «Στα μινκ όντως υπάρχει ενδεχόμενο πρόβλημα. Ως ιολόγος-κτηνιάτρος που μελετώ το μηχανισμό μετάδοσης ιών από τα ζώα στον άνθρωπο, μπορώ να πω με μεγάλη βεβαιότητα πως είναι επιστημονικά λάθος να χρεώσουμε στα κατοικίδια σημαντικό ρόλο στην οικολογία και διασπορά του SARS-CoV-2 στον άνθρωπο». «Μιλάμε για ζώα που δεν είναι οι φυσικοί φορείς του ιού, φυσικός φορέας του ιού είναι ο άνθρωπος και δεν έχουμε συγχρωτισμό μεγάλου αριθμού ζώων σε μικρό χώρο. Οι πιθανότητες να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του ιού είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο ιός είναι καθαρά ανθρώπινος, είναι τουλάχιστον ακραίο να φοβόμαστε πως τα σκυλιά ή τα γατιά θα μας κολλήσουν κορωνοϊό. Και που θα κολλήσει το σκυλί και το γατί τον κορωνοϊό; Πρέπει να έρθει σε στενή επαφή με έναν άνθρωπο. Με ποιον έρχεται σε στενή επαφή; Με τον κηδεμόνα του. Ξέρετε κάποιο σκυλί που θα πάει στο κρεβάτι του γείτονα, θα κοιμηθεί μαζί του και μετά θα γυρίσει για να μεταφέρει το ιό στον κηδεμόνα του;», συμπλήρωσε ο καθηγητής.

Και επέμεινε ο Δρ. Κυριάκης ότι: «Όλα τα επιστημονικά δεδομένα που έχουμε αλλά και τα δεδομένα της συμπεριφοράς των ζώων συντροφιάς και του τρόπου που ξέρουμε ότι κινούνται συνηγορούν ότι το ρίσκο για τα ζώα συντροφιάς και για τη μετάδοση στον άνθρωπο είναι πραγματικά πάρα μα πάρα πολύ μικρό, είναι αμελητέο έως και ανύπαρκτο. Ακόμα και στο ακραίο σενάριο πουέχουμε έναν ασυμπτωματικό κηδεμόνα ζώου με κορωνοϊό που θα κολλήσει τη γάτα του και θα την πάει στον κτηνίατρο επειδή αυτή έκανε αναπνευστικό νόσημα, ο κτηνίατρος κινδυνεύει πολύ περισσότερο από τον άνθρωπο/πελάτη, παρά από τη γάτα»,επεσήμανε ο Καθηγητή Ιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων σε Κτηνιατρική Σχολή στις ΗΠΑ.

Το πιο χαρακτηριστικό, όπως είπε στο SKAI.gr ο Δρ. Κυριάκης, σχετικά με τη μεταδοτικότητα του ιού στους ανθρώπους και τα ζώα -πλην των γουνοφόρων- είναι ότι έχουμε πάνω από 55.000.000 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα κορωνοϊού παγκοσμίως σε ανθρώπους και περίπου 100 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα σε ζώα συντροφιάς! Ενώ δεν έχουμε ΟΥΤΕ ΜΙΑ καταγεγραμμένη περίπτωση μετάδοσης από κατοικίδιο σε άνθρωπο.

Ο Κωνσταντίνος Κυριάκης δεν παρέλειψε να αναφερθεί σε όσους ανησύχησαν χθες από την περίφημη Ισπανική έρευνα και έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα σε όσους σκέφτηκαν να εγκαταλείψουν το κατοικίδιο τους: «Είναι εγκληματικό να εγκαταλείψει κάποιος το ζώο του, δεν το συζητώ. Καλύτερα να εγκαταλείψουν το σύντροφο τους αν δεν προσέχει, βγαίνει έξω και σπάει την καραντίνα παρά το σκυλάκι ή το γατάκι τους. Πρέπει να καταλάβουν όλοι πως οι πιθανότητες έκθεσης του ζώου συντροφιάς εξαρτώνται από τον ίδιο τον κηδεμόνα, από το πώς θα χειριστεί το ίδιο το ζώο. Αν εκτεθεί το ζώο θα έχει εκτεθεί κατά πάσα πιθανότητα από τον κηδεμόνα του ή μία από τις επαφές του. Η πρωτογενής πηγή του SARS-CoV-2 είναι ο άνθρωπος, δηλαδή είναι εξαιρετικά απίθανο να κολλήσει κάποιος από κατοικίδιο ζώο του».

Το  σύντομο βιογραφικό του Δρ. Κυριάκη

ποφοίτησε από την Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2004 και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Εργαστήριο Ιολογίας της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γάνδης το 2009. Δίδαξε ιολογία, ανοσολογία και λοιμώδη νοσήματα στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από το Μάρτιο του 2011 ως το Μάρτιο του 2013. Τον Απρίλιο 2013 μετακόμισε στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα και στη συνέχεια στο Κέντρο Εμβολίων και Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Τζώρτζια. Από το 2018 είναι Επίκουρος Καθηγητής Ιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων στην Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Auburnκαι επισκέπτης Καθηγητής στο Κέντρο Εμβολίων και Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Τζώρτζια. Είναι μέλος των Κέντρων Αριστείας για την Έρευνα στη Γρίπη (Centers of Excellence forInfluenza Research and Surveillance-CEIRS) των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (National Institutes of Health) των ΗΠΑ. Ηέρευνα του επικεντρώνεται στη διερεύνηση του μοριακού μηχανισμού μετάδοσης ιών της γρίπης από τα ζώα στον άνθρωπο, τη χρήση του χοίρου ως μοντέλο για τη μελέτη της γρίπης στον άνθρωπο και στην ανάπτυξη εμβολίων νέας τεχνολογίας έναντι της γρίπης και άλλων ιογενών νοσημάτων. Συμμετέχει στο δίκτυο επιτήρησης του SARS-CoV-2 στα ζώα στις ΗΠΑ υπό το συντονισμό του Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

skai.gr