Χριστούγεννα στον Πόντο

Ο Πόντος μέσα από την μακραίωνη ιστορία του γιόρταζε και γιορτάζει τα Χριστούγεννα με μοναδικό τρόπο ακλουθώντας πιστά τις παραδόσεις τα ήθη και τα έθιμα των προπάππων, των παππούδων ,των γονιών τους διατηρώντας τα έτσι ζωντανά μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Μέσα από τα pontiaka2.blogspot.gr, ξεχωρίσαμε αρκετά. Για να μαθαίνουμε και εμείς….

Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο.

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο υπήρχε ως έθιμο στον Πόντο και µάλιστα στην Αργυρούπολη και στα περίχωρα της, αλλά και αλλού. Από την Παραµονή των Χριστουγέννων κρεμνούσαν στο εικονοστάσι σταυρωτά κλαδιά φουντουκιάς ή καρυδιάς ή µόνο καρπούς. Αλλού το δέντρο ήταν από πεύκο ή έλατο και το στόλιζαν εκτός από νωπούς καρπούς και µε κλαδάκια ελιάς στα φύλλα της οποίας σφήνωναν «λεφτοκάρια» = φουντούκια. Αλλού έβαζαν «τσιµσίρ» = πυξάρι το οποίο είναι αειθαλής θάµνος.

Το Χριστοκούρ

Την Παραμονή των Χριστουγέννων έβαζαν στο τζάκι ένα κούτσουρο, το λεγόμενο Χριστοκούρ’, που ήταν αλλού από µηλιά, αλλού από αχλαδιά, κι αλλού από το κυρίαρχο δέντρο της περιοχής. Αυτό το «κουρίν» ήταν κοµµένο ειδικά για τα Χριστούγεννα και αυτό θα άναβε στο τζάκι συνέχεια ΚΑΙ τις τρεις µέρες των Χριστουγέννων, που τις έλεγαν, Χριστου ήµερα.Από αυτό το κούτσουρο κρατούσαν φωτιά και για τις δώδεκα ημέρες αντικαθιστώντας το με άλλο πριν σβήσει.

Το Τραπέζι της Παναγίας.

Παραμονή Χριστουγέννων και στην Πατρίδα οι νοικοκυρές στόλιζαν ένα τραπέζι δίπλα στο Χριστουγεννιάτικο δένδρο, με διάφορα γιορτινά καλούδια κι ένα εικόνισμα, αφιερωμένο στην Παναγία, το λεγόμενο «Τραπέζ της Παναΐας» δείχνοντας έτσι την εκτίμηση και τη αγάπη τους στην Μεγάλη Βοηθό τους στις δύσκολες στιγμές τους.

Τα Καλαντόφωτα

Καλαντόφωτ οι παππούδες µας έλεγαν την εορταστική περίοδο από τα Χριστούγεννα µέχρι και την ηµέρα των Φώτων. Αυτό που σε μας είναι γνωστό ως Δωδεκαήμερο. Με χαρά ετοιµαζόντουσαν να δεχτούν τη γέννηση του Θεανθρώπου μιας και τα Χριστούγεννα θεωρούνταν η μεγαλύτερη της Χριστιανοσύνης γιορτή. Περισσότερο όμως επερίµεναν τα Καλαντόφωτα για να κάμουν τα διάφορα µυστήρια, βαφτίσια, αρραβώνες,γάµους καθώς και άλλες τις άλλες γιορτές τους γιατί τότε ήσαν όλοι μαζεμένοι στο χωριό και ερχόντουσαν «ασά μακρά» οι ξενιτεµένοι.

Εξού και το δίστιχο: «Καλαντάρσ και νέο έτος κόρ θα παίρω σε οφέτος»

Οι πίτες και τα γλυκά των ημερών

Για τα Χριστούγεννα, στον Πόντο, οι νοικοκυρές συνήθιζαν να παρασκευάζουν πίτες και γλυκά, όπως  αλευροχαλβά, κατμέρια και πουρμά, ένα σιροπιαστό γλυκό που θύμιζε το σαραϊγλί.
Στην Τραπεζούντα τις παραμονές των Χριστουγέννων οι νοικοκυρές απαραιτήτως ζύμωναν κουλούρια για το σπίτι και τα ζώα.

Επίσης ζύμωναν τα χριστόψωμα τα οποία περιείχαν καρύδια και όταν ψήνονταν τα περίχυναν με μέλι. Πάνω στο χριστόψωμο κεντούσαν με αμύγδαλα τη γέννηση του Χριστού.
Στην Ινέπολη του νομού Κασταμονής, οι νοικοκυρές ετοίμαζαν για τα Χριστούγεννα τα παραδοσιακά γλυκά « κετέ» και «ιτσλί».
Στην Αμάσεια, τα βασικά γιορτινά εδέσματα ήταν το κεσκέκι, το σουμπορεγί και το τζεβιζλί τσορέκ.